Buizenversterkers
Nog meer versies van de SRPP versterker
Gomez - XPP

De SRPP schakelingen verschillen van elkaar enkel door de manier van aansturen van de bovenste eindtrap.
-

-

De SRPP schakelingen verschillen van elkaar enkel door de manier van aansluiten van de bovenste eindtrap. Sommige van deze schakelingen zijn zelfs geen SRPP (push pull) omdat één van de buizen niet aktief is maar gewoon gebruikt wordt als weerstand. Zowel de bovenste als de onderste buis kunnen niet-aktief zijn.

De minimale SRPP configuratie gebruikt geen extra drivertrap voor de bovenste eindtrap. Deze schakeling werd vaak toegepast in commerciële toestellen omdat die goedkoop was en een goede klank gaf (geen output transformator).

Maar door de bovenste eindtrap ook aan te sturen via een drivertrap kan men het vermogen bijna verdubbelen, terwijl de vervorming laag blijft. Het is zelfs mogelijk de eindtrappen in classe AB te laten werken, wat niet mogelijk is met de minimale configuratie zonder drivertrap.

De SRPP schakeling die op de tweede plaats komt wat betreft populariteit in Europa is de schakeling met een geboostte cathodyne. Dit was het origineel ontwerp van MBLE, een filiaal van Philips.


Gomez SRPP

De Gomez SRPP versterker werd gebouwd met 4 triodes, twee voorversterkers A en B en twee eindtrappen C en D. De voortrap is een single ended versterker met de bovenste triode B die als veredelde weerstand gebruikt wordt (deze buis is eigenlijk niet nodig en kan beter door een weerstand vervangen worden). Een triode heeft niet de eigenschappen van een pentode (stroombron) en heeft hier geen nut.

De eindtrap is een SRPP trap met sturing van de onderste en bovenste buizen. Om perfect te werken moet de A triode een spanningsversterking hebben die een beetje hoger is dan die van de C triode (om het spanningsverlies te compenseren in de D triode die als cathodevolger geschakeld is).

Om dat te halen moeten in theorie 4 identieke triodes gebruikt worden, maar dat is een verlies in vermogen in de voortrap (die enkel een hoogohmige belasting moet aansturen). Vanwege de 4 identieke buizen wordt de Gomez versterker soms supertotem genoemd.

De versterker geeft een vervorming van 1% bij een luidsprekerimpedantie van 300Ω (gemeten zonder tegenkoppeling), dat is zeer goed te noemen.

Het is ook mogelijk de uitgang te betrekken op de anode van de onderste triode: de vervorming wordt daardoor lager omdat de uitgangsimpedantie van de positieve en negatieve fase ongeveer gelijk is, maar de schakeling kan enkel relatief hoogohmige belastingen aansturen. Men haalt gemakkelijk een vervorming lager dan 0.1%, maar voor een belasting van 300kΩ, en dat is niet echt de bedoeling van een audioversterker.



De Aikido versterker wordt hier besproken omdat die zo sterk op de Gomezschakeling lijkt, maar in feite is het een gewone cathodevolger.

De voortrap is een single ended versterker met aktieve anodebelasting (men kan hier ook de bovenste triode verwijderen) terwijl de eindtrap een cathodevolger is voor het signaal. De onderste eindbuis krijgt het wisselcomponent op zijn rooster om de brom op de uitgang te minimaliseren. Met de huidige elkowaarden op de hoogspanning van 470µF en meer is een dergelijke schakeling niet meer nodig, zelfs niet voor een SRPP schakeling die gevoelig is voor brom op de hoogspanning.


XPP SRPP

De XPP versterker haalt een zeer lage vervorming bij relatief laagohmige belastingen en is ideaal voor koptelefoon versterkers. Er worden hier triodes gebruikt omdat die inherent een lagere inwendige weerstand hebben.

Als de ingangsspanning stijgt (1), dan daalt de spanning op de anodes van de twee onderste buizen (2a en 2b). Door de spanningsdaling 2a daalt ook de spanning 3 en door de spanningsdaling 2b daalt de spanning 4.

Deze schakeling garandeert een zeer lage vervorming en de impedantie is laag genoeg om koptelefoons van 32Ω aan te sturen.

Door de kruisvormige aansturing wordt de fout in de eindtrap perfect gecompenseerd door de identieke fout (maar met tegengestelde fase) in de voortrap. Deze redenering is natuurlijk enkel van toepassing als men identieke buizen gebruikt (die ook met eenzelfde stroom moeten werken), maar buizen met ongeveer dezelfde µ en S kunnen gebruikt worden als voor- en eindtrap. De stroom in de voortrap moet aangepast worden on nagenoeg identieke versterkingsparameters te hebben.

  • Triode driver 6922, vergelijkbaar met ECC88 (µ = 33, S = 12.5mA/V)
  • Triode eindtrap 5687, µ = 18, S = 11.5mA/V, Pa= 2 × 3.75W, wat een anodestroom van 35mA geeft.

Dan hebben we een concrete koptelefoon versterker.

De voortrap gebruikt een speciale schakeling om de bandbreedte te verhogen, een beetje zoals een cascode schakeling). Een dergelijke constructie is niet nodig met een ECC88/PCC88 die een buis is voor radiofrekwente versterking. Met deze schakeling heeft men een lagere versterking in vergelijking met een normale enkelvoudige triode in gemeenschappelijke cathodeschakeling.

De drivertrap gebruikt een ECC88 en de eindtrap twee 12B4(A) (enkelvoudige triodes). De 12B4 werd gebruikt als rastereindtrap in sommige amerikaanse televisies. Dit is ideaal, want dergelijke buizen moeten een hoge perveantie hebben (moeten een hoge stroom kunnen leveren bij een lage anodespanning). De µ is 6.5, S = 6.3 en de buis wordt gebruikt bij een stroom van 30mA om tot een dissipatie van 3.5W te komen.

De meest ideale impedantie is 1500Ω (om tot het hoogst mogelijke vermogen van 1.5W te komen), maar een koptelefoon heeft doorgaans voldoende aan een 100mW vermogen.



De Sandman is een type versterker waar men de vervorming probeert te minimaliseren door de fout die één enkelvoudige versterker veroorzaakt te compenseren door een tweede versterker die gevoed wordt door het foutsignaal (we gaan ervan uit dan beide enkelvoudige versterkers dezelfde vervormingen produceren). De XPP versterker is daarvan een toepassing.

Deze versterker heeft een hogere uitgangsimpedantie en werd in de praktijk niet gebruikt met buizenversterkers. Het is echter een schakeling die gemakkelijk in autoradio's toegepast kan worden, daar waar we met een beperkte spanning hebben (13.5V) en een hoog vermogen wensen. De luidspreker wordt op beide aansluitingen gestuurd (BTL: balance tied load).

Publicités - Reklame

-