-
Radio Maritieme DienstenDe Radio Maritieme Diensten is een radio zendstation gelegen in Wingene. De ontvangers zijn gelegen in Oudenburg, dit wordt zo gedaan zodat de zenders de gevoelige ontvangers niet zouden storen. Hoewel er normaal enkel half duplex gewerkt wordt, zou een zender een ontvanger die op een andere frekwentie werkt toch kunnen storen. De bedoeling was oorspronkelijk contact te leggen met onze kolonie, Belgisch Congo. In het begin lukte dit niet goed, maar er kon wel een verbinding met de Verenigde Staten gelegd worden.Afbeelding rechts: Plattegrond van de site van Wingene, de ingang is via de weg links onder (private weg met slagboom)
Afbeeling links: Hoofdgebouw zendstation Wingene. De signaalkabels, voedingskabels en antennekabels lopen via de lokalen in de kelderverdieping De installaties werden geplaatst in een drassig gebied om een goede massavlak te hebben. De zender werd gebouwd in 1923 maar werd pas effectief in dienst genomen in 1927. Het gebouw en de installaties werden gebruikt door de Regie van Telefonie en Telegrafie om communicatie mogelijk te maken met gans de wereld. Later werd de naam van de RTT veranderd in Belgacom. Tegenwoordig worden de installaties beheerd door het Belgisch leger (Marine) en zijn normaal niet toegankelijk. De installaties worden vooral gebruikt om met de schepen te communiceren.
Afbeelding rechts: De eerste steen werd in 1923 geplaatst, maar het station werd pas 5 jaren later operationeel.
GeschiedenisDe eerste zender werkte op een frekwentie van ongeveer 17kHz (VLF) door een wisselstroom generator Alexanderson generator. Dit was toen de enige manier om aan een voldoende hoog vermogen te geraken. Om met een dergelijke frekwentie te kunnen werken moesten de antennedraden bijzonder lang zijn (golflengte van 18.000m). Het vermogen van de zender bedroeg 250kW en het signaal kon bijna overal in de wereld opgevangen worden. De lengte van de antenne bedroeg 1600 meter en de draad werd horizontaal opgehangen op een hoogte van meer dan 200 meter.
Afbeelding rechts: Plakkaat aan de ingang van het zendstation van Wingene. Het beheer is in handen van het leger (Marine). Er werd echter snel overgegaan op korte golven (HF) die met een lager vermogen konden werken. Terwijl de lange en zeer lange golven de kromming van de aarde volgen, planten de korte golven zich rechtlijnig voor en worden door de ionosfeer weergekaatst. Omdat de ontvangst afkankelijk is van de toestand van de ionosfeer moet er gewerkt worden op verschillende frekwentiebanden naargelang het uur van de dag en het seizoen. De lange en zeer lange golven (LF en VLF) propageren door de grondgolf, maar worden gaandeweg geabsorbeerd door de oppervlakte (daardoor is er ook communicatie met onderzeeboten mogelijk op die frekwenties).
Na de bezetting werden de installaties snel weer opgebouwd en er kon opnieuw gezonden worden in 1946.
Zenders van WingeneHet hoofdgebouw bevat de verschillende zenders, een aantal zenders worden niet meer gebruikt. Het antennesignaal wordt onderaan de zenderkasten afgetapt, de antenneschakelkasten staan in het verdieping lager. Er is normaal geen bediening ter plaatse meer: het veranderen van frekwentie en het schakelen van de antennes gebeurt op afstand. De zenders werken volledig autonoom en op een kuisman is er normaal niemand aanwezig in het lokaal. De bediening kan gebeuren uit Brussel, Oostende of Zeebrugge. Het gebouw van Wingene is trouwens geclasseerd.
Afbeelding links: Omnidirectionele antenne, de ring is niet de antenne, maar is een steun voor de antennedraden die van de bovenkant van de mast naar de ring en dan naar onderen lopen. Er zijn verschillende antennes op de site geplaatst (zowel in Wingene als in Oudenburg): bij iedere frekwentieband moet er gewerkt worden met een andere antenne, die afgestemd is op de gebruikte frekwentie. Er zijn omni-directionele antennes (zenden en ontvangen in alle richtingen) en directionele antennes die in één richting stralen. De directionele antennes konden vroeger draaien, maar zijn nu vast opgesteld in één richting.
Afbeelding rechts: Zendtriode 1kW: maximale anodespanning 3000V, maximale anodedissipatie 500W. De eindtrap werd doorgaans in classe C gebruikt met een sterke negatieve roosterpolarisatie zodat de buis enkel in geleiding ging bij de positieve signaalpieken. Daardoor is het signaal dat de buis levert sterk vervormd. Een afgestemde anodekring en een antennekring moeten ervoor zorgen dat de signaalpieken opnieuw een sinus vormen, zodat er geen harmonischen uitgestraald worden. De triode kan uitgestuurd worden met een positieve spanning om een hogere anodestroom te bekomen. Dit is enkel toegestaan met wolframcathodes die beter bestand zijn tegen het ionenbombardement. Door het rooster positief te maken verdwijnt immers de beschermende electronenwolk rond de cathode. Een nadeel van een wolframcathode is dat de gloeidraad op een veel hogere temperatuur gebracht moet worden om een voldoende emissie te bekomen. De gloeidraad werkt op een spanning van 23V en een stroom van 13.5A. Het gloeivermogen alléén al bedraagt 310W. Om een voldoende emissie te bekomen gebruikt men een direct verhitte cathode (de gloeidraad zelf is de cathode).
Afbeelding linksboven:
Afbeelding links: De zendinstallaties hadden vroeger een eigen electriciteitscabine, maar met de overgang naar HF (korte golf) heeft men genoeg met een lager vermogen. Er is nog steeds een noodgenerator in geval de stroomvoorziening zou uitvallen. De aangevoerde netspanning bedroeg 12kV die verlaagd en gestabiliseerd werd. Er is een schrijver om het verloop van de spanning weer te geven. De zendbuizen doen mij denken aan de eigen zenders die ik in de jaren 1980 gebouwd heb met een PL504. Ik gebruikte toen een metalen draad die gespannen werd tussen de andere wasdraden (om minder op te vallen). Van antenneaanpassing was er geen sprake en de zender straalde op alle harmonische frekwenties. De transistoren die ik toen gebruikte sneuvelden bijna ogenblikkelijk terwijl de pentode probleemloos bleef werken, zelfs met roodgloeiende anode.
Afbeelding rechts: Het gelijkrichten van de wisselspanning gebeurt met gelijkrichterbuizen. Omdat het benodigd vermogen niet zo hoog is gebruikt men gewone diodes met een hard vacuum. Bij hogere stromen gaat men over naar gelijkrichterbuizen met kwikdamp, maar dat bleek hier niet nodig te zijn (of zijn alle kwikdampgelijkrichters verwijderd vanwege het gevaarlijke kwik?) Het zendstation van Middelkerke maakte ook deel van de Radio Maritieme Diensten (beter bekend als Oostende Radio) met Wingene en Oudenburg. Het werd vooral gebruik voor de communicatie met schepen. Het station sloot in december 2015: er was geen nood meer aan radioverbindingen met schepen.
Afbeelding linksboven: De installaties van Oudenburg en Wingene zijn geplaatst in een natuurgebied. Het befaamde kasteel van Wingene (waar de kasteelmoord gepleegd werd) ligt aan de grens van het terrein. In Oudenburg wilt men een zilte omgeving creëren door grond af te graven en de verbinding met de omliggende waterlopen te verbreken. Automatisch zal er meer zilt water het gebied binnenstromen en gaan bepaalde plantensoorten gedeien. Deze werken zijn bedoelt als compensatie voor de uitbreidingswerken van de haven van Zeebrugge (bij het omzetten van natuurgebied in industriegebied moet er evenveel gebied omgezet worden in natuurgbied).
Afbeelding links: Ontvangststation in Oudenburg Door de satellietverbindingen hebben de zenders aan waarde verloren voor burgertoepassingen (scheepvaart), maar worden nog steeds als back up gebruikt door het leger.
De tweede pagina over de Radio Maritieme Diensten staat hier. |
Publicités - Reklame