De “Westhinder” in Oostende De eerste patrouilleboot P901 Castor

Tijdens de eerste wereldoorlog worden er beroepszeelui en militairen van andere wapens op franse schepen gebruikt. De soldaten bedienen de bewapening van de handelsschepen. Na de oorlog kan België beschikken over een 40-tal schepen die buitgemaakt werden op de duitsers. Maar de marine wordt een 10-tal jaren later weer opgedoekt wegens budgettaire redenen.

Als de tweede wereldoorlog uitbreekt (Polen, 1939) wordt snel opnieuw een Marine opgericht. De belangrijkste taak is het vernietigen van mijnen in de territoriale wateren. In mei 1940 helpt de marine bij de evacuatie van de overgebleven troepen uit Duinkerke (operatie Dynamo). Talrijke militairen en burgers werken voor de Engelse Navy, en er wordt zelfs een Belgische sectie opgericht. Deze beschikt over eigen schepen.

De Zeemacht wordt opgericht in 1946. Het kan beschikken over een aantal schepen die door de Engelsen geschonken worden, maar ook over buitgemaakte duitse schepen. België gaat zich specialiseren in het bestrijden van mijnen en koopt amerikaanse mijnenvegers. Later zullen er ook schepen in België gebouwd worden (mijnenvegers en zelfs fregatten).

De hoofdbasis van de Zeemacht is in Oostende gelegen: men doet er het onderhoud van de schepen, de opleiding gebeurt in Oostende en er is eveneens een militaire basis waar de soldaten een onderkomen vinden. Lichtchepen hebben er hun thuisbasis waar ze onderhouden worden als het nodig blijkt. Maar Oostende blijkt te klein voor de nieuwe fregatten. De marinebasis van Oostende wordt daarom verplaatst naar Zeebrugge, waar er wel voldoende plaats is.

De Zeemacht wordt de Marinecomponent van het belgisch leger en er werken zowel zeelui als militairen van de vroegere landmacht in Zeebrugge. België beschikt op dit ogenblik over twee fregatten, een 5-tal mijnenvegers (het juiste aantal hangt af of men ook de Aster meetelt: dit schip is niet meer operationeel). De Godetia is een ondersteuningschip met een kleine hospitaal aan boord. De Belgica is een oceanografisch onderzoekschip die bemand wordt door het leger. De onderzoeken gebeuren door onafhankelijke wetenschappers. De Zénobe Gramme is een zeilschip die als opleidingsschip gebruikt wordt.

Ten gevolge van de crisis worden de strijdkrachten gehalveerd: tegenwoordig telt de Marine ongeveer 1600 mensen. Bepaalde werkplaatsen die voorzien zijn voor meer dan 30 mensen worden slechts bemand door 10 mensen. Wegens het wegvallen van verouderde schepen is er ook minder werk op de militaire basis. Er vallen geen onslagen, maar techniekers die op pensioen gaan worden slechts gedeeltelijk vervangen.

De opdrachten van de Belgische Marine zijn de volgenden: het ontmijnen van de territoriale wateren, het controleren van de koopvaardijschepen, de redding op zee. In feite voert de Marine de taak van een internationale politiedienst uit. Om deze taak naar behoren te kunnen vervullen besluit België 2 patrouilleboten aan te komen: de P901 Castor en de P902 Pollux die in Boulogne-sur-Mer gebouwd worden. Deze schepen zijn sneller dan de Stern en de mijnenjagers die tot nu toe voor dergelijke opdrachten gebruikt werden. De P901 werd voorgesteld op de Marinedagen van Zeebrugge begin juli 2014. Het betreft een RDS-schip (Ready Duty Ship): dit zijn schepen die altijd paraat zijn en zeer snel ingezet kunnen worden.

België werkt nauw samen met Nederland, zowel wat betreft de Luchtmacht als de Zeemacht. Nederlandse schepen worden in Zeebrugge onderhouden (de nederlandse mijnenjagers zijn nagenoeg identiek aan de belgische). In de marinebasis van Den Helder worden de twee belgische fregatten onderhouden.