Indexpagina transformatoren

De spaartransformatoren komen hier ook aan bod.

De ster- driehoek en zig-zag schakelingen worden hier besproken.

De verliezen in transformatoren zijn bijzonder klein, daarom loont het de moeite de spanning te verhogen bij transport en distributie.

Zowel de regeltransformator met lastschakelaar als de dwarsregeltransformator worden in het hoogspanningsnet gebruikt. Maar waarvoor dienen ze precies? Dit is een inleiding transformatoren voor het hoogspanningsnet.

Regeltransformator met lastschakelaar
De regeltransformator wordt doorgaans geplaatst tussen het transportnetwerk en het distributienetwerk (zie electriciteitsnetwerk) en zorgt ervoor dat de spanning op het distributienetwerk constant is.

Door het wisselend verbruik kan de spanning op het distributienetwerk (secundair van de regeltransformator) veranderen. Er moet ook rekening gehouden worden met kleine variaties in de spanning van het transportnetwerk. Deze transformatoren kunnen de wikkelverhouding omschakelen zonder stroomonderbreking.

Dwarsregeltransformator
De dwarsregeltransformator is een rare transformator: deze transformator kan namelijk de spanning niet wijzigen!

Het transportnetwerk bestaat uit talrijke lijnen en knooppunten, zodat de electriciteit van punt A naar punt B gestuurd kan worden via verschillende wegen. Als een lijn zou uitvallen kan de stroomverdeling nog altijd plaatsvinden. De dwarsregeltransformator wordt gebruikt op het hoogspanningsnetwerk om de vermogensverdeling te regelen, dus méér vermogen over één lijn ten opzichte van een andere lijn. Deze transformatoren worden ook gebruikt voor de vermogensverdeling tussen verschillende landen.

Regeltransformator met koolborstels (variac)
Deze transformator kan ook onder belasting schakelen, maar de stroomafname gebeurt door een sleepcontact (koolborstel). Deze transformatoren worden gebruikt voor een lager vermogen dan de transformatoren met lastschakelaar.

Ze worden in de industrie gebruikt (voorbeeld: in laboratoria) omdat ze geen vervorming van de wisselspanning veroorzaken. Het vermogen is doorgaans beperkt tot ongeveer 10kVA.

Inductiespanningsregelaar
De inductiespanningsregelaar heeft een secundaire wikkeling die draaibaar opgesteld is ten opzichte van het primair. Daardoor kan er een kleinere of grotere deel van de spanning doorgestuurd worden.

Zoals de regeltransformator met koolborstels is de inductiespanningsregelaar traploos instelbaar. Het regelbereik is doorgaans beperkt tot ±15%. Door de luchtspleet is het rendement wat lager en deze regelbare transformatoren worden gebruikt voor gemiddelde vermogens.

Ferromagnetische stabilisator
De ferroresonante transformator is een automatische spanningsstabilisator die ook storingen tussen primaire en secundaire kring kan onderdrukken. De stabilisator heeft een automatische stroombegrenzing.

Roterende transfo
De roterende transfo wordt gebruikt om electrisch vermogen over te brengen op een draaiend systeem (bijvoorbeeld de wieken van een windmolen).

Stroomtransfo's
Stroomtransfo's worden niet gebruikt om vermogen over te brengen, maar worden gebruikt om een stroom te meten en door te geven aan meetapparaten. De meetapparaten zijn daarbij volkomen geisoleerd van het electriciteitsnet.

Step down transfo
Veronderstel dat je 240V netspanning hebt, maar je moet een apparaat voeden dat enkel werkt op 220V: wat zijn de mogelijke oplossingen?

Transfo rechts: transformator die een voeding krijgt tussen 0 en 380V +5% in een net zonder neutre. Zonder neutre is er geen 230V aanwezig en een transfo is nodig om de netspanning te reduceren. Men gebruikt hier de +5% aansluiting omdat we onderttussen 400V spanning hebben.

Dergelijke transformatoren (met +5% en -5% aansluitingen) kunnen bijvoorbeeld gebruikt worden om de netspanning van 240V te verlagen naar 220V.

Dan hebben we nog een paar specifieke transformatoren:

• Autotransformator of spaartransformator: men gebruikt dezelfde wikkeling voor primair en secundair, waarbij men de spanning kan verhogen of verlagen (kleiner of groter aantal wikkelingen aan "primaire" kant. Het rendement van een autotransfo ligt hoger, maar er is geen galvanische scheiding tussen primair en secundair. Ze worden gebruikt als primaire en secundaire spanning relatief dicht bij elkaar liggen, zoals bijvoorbeeld het geval is bij verhuistransfos (110/220V).

• De Step up transfo wordt gebruikt om de spanning van de generator op te voeren naar de spanning van het midden- of hoogspanningsnet.

• De boostertransfo wordt gebruikt om de spanningsval in een leiding te compenseren. Het betreft meestal autotransformatoren met een kleine verhouding, bijvoorbeeld 1:1.05. De transformatoren hebben vaak een lastschakelaar om de verhouding bij te stellen.

• Meettransformatoren worden gebruikt om de hoge spanning en/of stroom te verlagen naar veiligere spanningen zodat die gemeten kunnen worden. De stroomtransfo is een voorbeeld van een meettransformator.