Regeltransfo
De regeltransformator
Electriciteit

De regeltransformator is een speciale soort transformator waarbij de uitgangspanning instelbaar is. Ze bestaan in monofasige en driefasige uitvoering.
-

-

De regeltransfo's zijn in feite autotransfo's: er is slechts één wikkeling aanwezig, die zowel als primair en als secundair dient. Dergelijke regeltransformatoren zijn dus normaal niet voorzien voor toepassingen op het hoogspanningsnet.

De voornaamste kenmerk van een regeltransfo is de beweegbare koolborstel die een deel van de spanning aftapt van de wikkeling. De transformator is gebouwd als een ringkerntransfo met zichtbare wikkelingen. De laklaag van de wikkeling is op een klein gebied verwijderd zodat het koper blank komt te staan en de stroom afgetapt kan worden.

Het vermogen dat de regelbare autotransformator kan leveren wordt meestal beperkt door de maximale stroom die door de koolborstel mag lopen en door de werkspanning. De dubbele autotransformator die getoond wordt is geschikt voor 230V met een maximale stroomsterkte van 7A. De transformator kan dus 1.6kVA per fase leveren.

Naast de borstel (die de fase-uitgang vormt) is er ook een gemeenschappelijke neutre aansluiting (ingang en uitgang) en een fase-ingang. Regeltransformatoren kunnen extra aansluitingen hebben om een lagere of hogere spanning af te tappen. De ingangspanning van de transformator in dit voorbeeld is 230V, en de uitgang gaat van 0 tot 250V.

Monophasé of triphasé

Er bestaan monofasige en driefasige regelransformatoren. De driefasige regeltransfo hoeft niet noodzakelijk uitgerust te worden met drie wikkelingen, met twee wikkelingen kan men ook een driefasige spanning overbrengen, maar met een beperkter vermogen. De borstels worden simultaan bediend zodat men dezelfde spanning op de fasen bekomt. De regeltransfo die hier getoond wordt heeft een motorbediening.

De autotransformator rechts kan zowel monofasig aangesloten worden en levert dan tweemaal 1.6kVA of driefasig aangesloten worden (driehoekschakeling) waarbij de transfo 3kVA levert. Een driefasige regeltransfo met twee spoelen heeft een gemeenschappelijke fase (ingang en uitgang).

Indien men een derde wikkeling wenst, dan moet men overgaan naar sterschakeling, want de andere schakelingen zijn technisch niet mogelijk (sterschakeling met dubbele wikkeling en driehoekschakeling met drievoudige wikkeling zijn niet mogelijk).

Gebruik

De regeltransformatoren worden meestal gebruikt om een veranderlijke wisselspanning te leveren aan apparaten die getest moeten worden (laboratoriumtoepassingen). Een transformator wijzigt de golfvorm niet en is daarom uitermate geschikt voor deze toepassing. De regeltransformatoren worden gebruikt voor gemiddelde vermogens (tot een paar kVA).

Voor grotere vermogens gebruikt men een inductiespanningsregelaar die een zeer nauwkeurige instelling van de uitgangspanning mogelijk maakt.

Voor nog grotere vermogens (electriciteitsverdeling) gebruikt men regeltransformatoren met lastschakelaar om de wikkelverhouding te wijzigen terwijl de transfo in werking is.

Voor andere toepassingen in de industrie zoals de motorsturing geeft men tegenwoordig de voorkeur aan frekwentieregelaars die zowel de spanning als de frekwentie aanpassen. Het rendement wordt daardoor beter, zeker als de motor op een lager toerental moet werken. De frekwentieregelaars zijn meestal lichter en hebben meer mogelijkheden.

De regelbare transformatoren hebben een beter rendement dan de regelbare weerstanden (rheostaten) die vroeger gebruikt werden voor de verlichting van theaterzalen en dergelijke. De transformatoren produceren geen storingen op de lijn zoals triacs.

Men zal soms de naam "variac" tegenkomen. Dit is gewoon een gedeponeerd merk van regelbare autotransformatoren.

Publicités - Reklame

-