De ferroresonate transformator is een speciale type regeltransfo die de spanning automatisch stabiliseert. Het toestel is gebaseerd op de saturatie van een transformatorkern. |
-
Geschikt voor kleurentelevisies (die toen 400W verbruikten) Het principe van de regelaar is gebaseerd op een transfo waarvan het secundair in saturatie werkt. Als de primaire spanning stijgt kan de secundaire spanning niet stijgen boven een bepaalde waarde, omdat de inductie in het secundair niet meer kan stijgen. De eerste stabilisatoren veroorzaakten een vervorming van voedingspanning (sinus), maar dit was niet van belang voor de aangesloten apparaten. De saturatie mag enkel ontstaan aan secundaire zijde, aan primaire zijde moet de magnetische permeabiliteit maximaal blijven. Indien het primair circuit in saturatie zou gaan wordt er geen tegen-EMK opgewekt en is de primaire stroom niet meer beperkt. De ferro resonante regelaar bestaat daarom uit twee aangepaste transformatoren (of één enkele transformator met een aangepaste constructie). Tussen primaire en secundaire gedeelte is er een shunt geplaatst zodat de primaire magnetische kring nooit in saturatie kan gaan. Een gedeelte van het magnetisch veld lekt dan ook weg via de shunt en wordt niet gebruikt, vandaar het lager rendement van de spanningsregelaar ten opzichte van een klassieke transfo. De secundaire kring heeft minder ijzer, zodat die gemakkelijker gesatureerd kan worden. Om de vervorming van het signaal tegen te gaan heeft men doorgaans een extra secundaire wikkeling waarop er een condensator aangesloten wordt. Samen met de wikkeling ontstaat er een trillingskring die afgestemd is op de netfrekwentie. Door de afgestemde kring is het secundaire signaal weinig vervormd, zelfs al is het signaal aan primaire zijde vervormd. Nagenoeg alle regelaars die gebaseerd zijn op de saturatie van de secundaire kring zijn daarom ferro-resonant. De stabilisator lijkt op een gewone transfo, maar met een beperkte koppeling tussen primair en secundair. Een condensator wordt aangesloten op de tweede secundaire wikkeling. Door de uitslingering ontstaat er een signaal dat sterk genoeg is om het secundair van de transfo te satureren. De secundaire spanning wordt dan beperkt door de saturatie van het ijzer.
Om een perfecte stabilisatie mogelijk te maken is er een compensatieregeling die een deel van de primaire spanning naar het secundair voert. Deze spanning is in tegenfase en zorgt voor een hoge mate van stabilisatie. Als de primaire spanning stijgt, dan stijgt ook de negatieve correctiespanning om zo de spanning aan de secundaire wikkeling beter te stabiliseren. Deze extra wikkeling wordt "Cor" of "compensating winding" aangeduid op het schema. De shunt is een magnetische kortsluiting van een deel van het magnetisch veld van het primair zodat er geen saturatie kan ontstaan. De tweede schakeling heeft een gescheiden primaire en secundaire kring, dit is ideaal om storingen te onderdrukken. We hebben een primaire wikkeling, en op hetzelfde juk wordt de compensatiewikkeling gelegd, die een proportionele spanning levert (proportioneel aan de ingangspanning, maar in tegenfase met de spanning op het secundair). Op het satureerbare juk wordt de secundaire wikkeling gelegd, samen met de wikkeling die voor de ferroresonantie zorgt (deze wikkeling wordt niet belast). De spanning voor de belasting wordt afgenomen van de secundaire wikkeling (stabiele spanning) en van de compenserende wikkeling (spanning proportioneel aan primaire spanning maar in tegenfase). De regelaars hebben talrijke voordelen:
De ferroresonante transformator werd vroeger gebruikt in batterijladers voor loodaccus omdat de transfo aowel de maximale stroom als de maximale spanning kon beperken, ongeacht de voedingsspanning die meer dan 20% kon variëren. Er bestonden toen enkel seleniumgelijkrichters, maar nog geen transistoren. Nadien zijn de voedingen uitgerust met gewone transformatoren en een getransistoriseerde regeling.
Huidig gebruikDe ferro-resontante stabilisatoren worden nog steeds gemaakt en toegepast in een aantal applikaties waarbij men optimaal gebruik maakt van de eigenschappen van de regelaar. De regelaar beschermt de voeding (primaire zijde) van de storingen aan secundaire zijde en houdt storingen aan primaire zijde tegen. Bij een overbelasting wordt de stroom gradueel beperkt zonder dat een zekering nodig is.De ferro-resonante stabilisator kan gebruikt worden voor het voeden van hoogwaardige hifi installaties omdat de storingen optimaal onderdrukt worden. De regelaar beperkt echter het maximaal vermogen dat overgedragen wordt en de stabilisator moet geselecteerd worden om zeker het maximaal vermogen van de versterker te kunnen leveren. Bepaalde electronische voedingen (in de hifi installatie) zijn misschien niet compatibel met de regelaar. Een veel voorkomende toepassing is de voeding van gevoelige apparaten op het boordnet van treinen. De spanning is niet stabiel omdat de stroom afgenomen wordt van een bovenleiding. Er kunnen spanningsdips, overspanningen en kortstondige spanningsonderbrekingen ontstaan. De ferro-resonante regelaar is de meest betrouwbare oplossing. De stabilisator wordt niet bij trams gebruikt omdat die doorgaans met gelijkspanning gevoed worden. Vlamboogovens worden vaak gevoed via een ferro-resonante transformator. De koolstofelectrodes maken contact met ijzerafval. Een hoge stroom loopt door de kring om het ijzer te doen smelten. De stroom kan enorm veranderen en de transformator houdt de stroompieken tegen. De ferro-resonante stabilisator wordt ook gebruikt om spanningsomvormers (bescherming tegen overbelasting en kortsluiting). De stabilisator wordt gebruikt in een statische driefasige omvormer. De blokgolf aan de ingang (omvormer met H-brug) wordt omgezet in een mooie sinus. |
Publicités - Reklame