Ubuntu revisited

De bekende “cube” van Compiz

Bij Ubuntu zijn alle applikaties die de windows programma's vervangen gratis (meestal zelf standaard bijgeleverd), en toch is de gebruiker niet tevreden. Het is alsof hij in een jutezak van de zeeman moet rondlopen in plaats van in merkkledij van G Star. Het heeft dus enkel met marketing en merken-strategie te maken.

Als ik nu een computer herstel (meestal zijn het software problemen) en ik installeer Ubuntu ter vervanging van een falende windows installatie (en de klant heeft natuurlijk geen restore DVD's gebrand), dan zeg ik niet 'ik heb Ubuntu geïnstallerd', neen, ik vertel 'ik heb speciaal voor u windows 10 geïnstalleerd'. En gelukkig dat die klanten zijn! Ik heb er zelfs één die nu aan het rondbazuinen is dat hij als eerste de nieuwe microsoft versie mag gebruiken! En snel dat die computer werkt! Nog vele malen sneller dan Windows 7! En ik heb zelfs een gekraakte versie van offies erbij gekregen! Wat een servies daar bij xxxx!

En eigenlijk is die naam windows zeven (of tien) niet ver van de werkelijkheid. Ubuntu gebruikt als windows manager X-windows (althans in Lucid Lynx, want ze zijn van plan over te stappen op een nòg snellere interface). Nòg sneller?

Als je trouwens uitgekeken bent op de grafische interface van Ubuntu, dan kan je kiezen uit een hele reeks alternatieven. Compiz is de meest bekende (vanwege zijn 'cube' waarmee je tussen de verschillende workspaces kan schakelen), maar er zijn er veel meer, van eenvoudig tot extreem complex. En allemaal vormen ze de user interface (het vel zeg maar) van het onderliggend operating system.

Microsoft ligt aan de basis van deze veelvoud aan composing windows (windows waarmee je 3D effekten kan bekomen): omdat de lancering van Vista vele malen uitgesteld werd (totdat er voldoende snelle hardware beschikbaar was, zeker), kon iedereen een eigen linux versie ontwerpen. Toen vista uiteindelijk op de markt kwam, waren er al zo'n 10-tal beschikbare thema's.

Maar X-windows heeft ook zijn problemen. Het werd oorspronkelijk ontworpen voor grafische client-server toepassingen (grafische werkstations die aan een mainframe gekoppeld worden). De server draait de “X application” (de programmatuur) en de workstations draaien de X-“server” die voor de grafische weergave zorgt. De netwerk interface was in die tijd een serieële verbinding.

De mainframe beperkt zich tot het geven van algemene grafische opdrachten terwijl de werkpost die omzet in een schermweergave en de keyboard- en mousevents verwerkt. In tegenstelling met de microsoft wereld en zijn remote desktop zijn er nauwelijks thin clients te vinden omdat de werkdruk op de werkpost veel hoger ligt. In dat opzicht is X-windows meer te vergelijken met de Citrix metaframe.

Deze scheiding loopt verder door, zelfs als windows server en applikatie op eenzelfde computer draaien (de traditionele laptop of desktop). Je hebt een windows server die voor de weergave zorgt en de verschillende applikaties die grafische opdrachten geven. Direct-X (direct aanspreken van de hardware) is niet mogelijk in dit scenario, wat het weergeven van streaming content bemoeilijkt (HD video of gaming). En tocn draait X-windows redelijk vlot, gewoon omdat de microsoft windows manager nog veel erger is (zelf al is die nooit ontworpen voor client-server toepassingen).

Als je de indruk hebt dat je het OSI model ziet opdoemen in het schema rechts, dan heb je groot gelijk. Het voordeel van deze werkwijze is dat je gewoon de volledige skin (display interface) kan vervangen zonder dat de onderliggende operating system daar iets van merkt: beide spreken met elkaar via de local loopback interface in een standaard taal. Alle systemen die als basis het OSI model gebruiken hebben toepassingen die compatibel zijn met elkaar: het internet, GSM,...

Ubuntu zal in een volgende editie afstappen van X-windows. Het is weliswaar een referentie in de Unix wereld, maar er zijn tegenwoordig modernere alternatieven. Een kenmerk van Unix is dat er zoveel verschillende alternatieven zijn, dat kiezen moeilijk is. De ontwikkeling gebeurt ook parallel in plaats van zich te concentreren op één ontwerp en die dan tot de perfektie uitwerken. Ubuntu heeft dan ook een aantal kleine punten die voor verbetering vatbaar zijn.