Luidsprekers
de bandbreedte van luidsprekers
TechTalk
Root server » TechTalk » FAQ bruingoed » Tweeterbescherming
Voor het beschermen van tweeters in luidsprekerboxen wordt er soms een speciale gloeilamp in serie met de tweeter geplaatst
-

-

Luidsprekerboxen hebben meestal een filter om het signaal te splitsen zodat de woofer en tweeter (en eventueel midrange) enkel de frekwenties krijgen die ze kunnen verwerken. Dit is vooral van belang voor tweeters die een kleinere spoel hebben en een lagere maximale belasting hebben.

Een eenvoudige filter bestaat enkel een uit condensator om de lage frekwenties tegen te houden (high pass filter). Maar als de versterker niet correct werkt, kunnen daardoor de tweeters toch beschadigd worden. Niet door de lage tonen, want die worden tegen gehouden, maar door de hoge frekwenties (vaak boven de gehoorgrens). Het is niet omdat de bandbreedte van een versterker van 20Hz tot 20kHz loopt dat de versterker geen hogere frekwenties kan produceren.

Een versterker is normaal stabiel en zal niet gaan oscilleren. Maar een defekte versterker, of een versterker met versleten elko's kan wel onstabiel worden. De hoge frekwenties worden niet gefilterd en kunnen de tweeters beschadigen.

Een ander geval zijn de versterkers die overstuurd worden. De versterker gaat dan clippen (scherpe begrenzing) waardoor er extra harmonischen ontstaan. De tegenkoppeling produceert eveneens micro-oscillaties bij het verlaten van de clipping zone. Op den duur worden de tweeters daardoor beschadigd. In mijn tijd bij Hifi Roels heb ik zo veel luidsprekerboxen hersteld. Vaak was het omdat de versterker op een veel te hoog vermogen gebruikt werd.

Bepaalde luidsprekerboxen hebben een gloeilamp in serie met de tweeter. Een kenmerk van een gloeilamp is dat de inwendige weerstand stijgt met de draadtemperatuur. Het vermogen dat de lamp opneemt is zeer lang, zolang de maximale tweeterbelasting niet overschreden wordt. Als de stroom door de tweeter hoger wordt, gaat de gloeilamp oplichten: de inwendige weerstand van de lamp stijgt en beperkt zo de stroom door de tweeter tot een veiligere waarde. Het is een vorm van een zachte vermogensbeperking en is in de meeste gevallen onhoorbaar.

In goedkope filters (made in china) zie eerste figuur gebruikt men een halogeen lamp, zoals de lampen die in halogeenverlichting gebruikt worden (12V). Het is beter dan geen beveiliging, maar het systeem werkt echter beter met spaciale lampen met een ijzeren gloeidraad. Deze lampen hebben een ijzerdraad in een waterstof atmosfeer om te vermijden dat het ijzer zou roesten. Waterstof verhoogt ook het thermisch effekt.

De weerstand stijgt meer met een ijzeren gloeidraad en de werking is dus beter. Deze lampen hebben de vorm van een zekering, met een kleine gloeidraad (tweede foto). De maximale spanning die aangelegd mag worden is 12V (de stroom bedraagt dan 2A). Dergelijke lampen mogen niet voor de verlichting gebruikt worden, de helderheid is te beperkt en de gloeidraad mag niet permanent onder spanning blijven.

De lamp wordt in serie geplaatst met de condensator (hoog doorlaat) en de tweeter. Het vermogen dat door de lamp opgenomen wordt is heel laag zolang dat een maximaal vermogen niet overschreden wordt.

Het vermogen dat de tweeter moet krijgen is beperkt en vaak wordt er nog een serieweerstand bijgeplaatst om het vermogen verder te beperken. De invloed van de beveiliging is dus niet merkbaar bij normaal gebruik.



De gloeilampen die gebruikt worden om de tweeters te beschermen zijn vergelijkbaar met de stroombeperkende lampen die in de oude radio's gebruikt werden (zie laatste foto rechts). In bepaalde radio's staan alle gloeidraden in serie met de netspanning en de lamp dient om de gloeistroom te stabiliseren (doorgaans op 100mA).

Publicités - Reklame

-