DC block - DC trap
de meest nodeloze schakeling
TechTalk
In onze grote reeks "de meest nodeloze accessoires" ziehier de DC block of DC trap. Hoe je het ook keert of draait (het ding is symmetrisch), het ding heeft geen nut.
-

-

De DC block is een eenvoudige schakeling die zeer duur verkocht wordt op bepaalde sites die esoterisch hifi materiaal verkopen. Met dit toestel kan je een probleem oplossen dat zelfs niet bestaat! De bekabeling is uitgevoerd in dikke draad (oxygen free wordt niet gespeciddieerd), terwijl een kabel van 2mm ruim voldoende zou zijn geweest voor een versterker.

Lees je verschillende fora, dan wordt het snel duidelijk dat de mensen niet weten waarover ze het hebben. Je wordt misselijk van de onzin die daar uitgekraamd wordt. Ze weten zelfs niet hoe het toestel werkt:

  • De condensatoren houden de gelijkspanning tegen. Er worden elko's gebruikt om tot een voldoende capaciteit te geraken.

  • De diodes beperken de spanning over de elko's tot tweemaal de spanning over een junktie, dus ongeveer 0.7V * 2 voor een lage stroomwaarde.
De bedoeling van de schakeling is brom te onderdrukken als het electriciteitsnet een gelijkspanningscomponent bevat (uitleg van de verkoper):
"Met deze schakeling wordt het gelijkspanningscomponent van het electriciteitsnet tegengehouden. Transformatoren, en dan vooral ringkerntransformatoren produceren een duidelijke brom als er een gelijkspanningscomponent aanwezig is op het net"

De beschrijvingen van de schakeling op hifi fora zijn gewoon absurd, een teken dat de schrijvers niets afweten van electriciteit en electronica.

De eerste zin van de verkoper klopt niet: de laatste schakel van de electriciteitsverdeling voor dat de leiding bij de gebruikers toekomt is een transformator. Die produceert per definitie een spanning zonder gelijkspanningscomponent. Een mogelijke gelijkspanning kan de transformator niet passeren, want een transfo laat enkel de veranderingen in spanning en stroom door. Een positieve spanningsverandering (en dus verhoging van het magnetisch veld) moet noodgedwongen gevolgd worden door een negatieve spanningsverandering, anders wordt het magnetisch veld in de transfo sterker en sterker, tot in het oneindige.

De twede zin is even verkeerd: een transfo produceert geen brom als er een gelijkspanningscomponent aanwezig is. De verkoper verwart hier (waarschijnlijk bewust) een voedingstransformator met een balanstransformator van een buizenversterker. In dit specifiek geval kan er brom hoorbaar zijn in de luidsprekers als één van de eindtrappen defekt is en er een onbalans is in de stromen door de twee primaire transfowikkelingen. Omdat de eindtrap niet meer symmetrisch werkt, kan een brom op de voedingsspanning wel hoorbaar worden. Maar dit betreft enkel push pull transformatoren, geen voedingstransformatoren.

De filter moet op de faseleiding geplaatst worden en niet op de neutre. Waarom eigenlijk? Als er een gelijkspanningscomponent aanwezig zis, dan meet je die tussen fase en neutre. De voedingstransfo zelf heeft een symmetrische ingang en het maakt niets uit hoe de fase en neutre aangesloten worden. Het doelpubliek kan trouwens niet het verschil meten tussen fase en neutre, in een stopcontact kloppen de kleuren meestal niet.

In de eerste schakeling legt de verkoper uit dat hij hoogwaardige componenten gebruikt met een maximale spanning van 63V. Voor wat is dat nodig? De spanning die over de elko's kan ontstaan is beperkt tot de spanningsval over de diodes, dus maximaal een paar volt.

De tweede schakeling is nog dommer, met een niet gepolariseerde condensator van 0.47µF in parallel over de elko's. De verkoper heeft waarschijnlijk gemerkt dat er in versterkers soms een extra condensator in parallel geplaatst wordt over elko's (dit kan effectief nodig zijn om de impulsrespons van de versterker te verbeteren). Het electriciteitsnet heeft een frekwentie van 50 of 60Hz en bij deze frekwentie is de impedantie van de extra condensator meerdere kiloΩ, de condensator laat de spanning nauwelijks door. Wat deze condensator wel doorlaat zijn de spanningspieken (hoogfrekwent), iets wat we juist willen tegenhouden!

Wens je te meten of er een gelijkspanningscomponent op het net zit, dan kan je deze schakeling bouwen: een weerstand van 100kΩ 5W en een condensator van 10µF in serie. Als er gelijkspanning op het net zit, dan zal die meetbaar zijn over de condensator.

Het electriciteitsnet is tegenwoordig sterk gestoord door schakelende voedingen, omvormers voor zonnepanelen, universele motoren (met koolborstels), laadinstallaties voor electrische wagens en dergelijke. Maar een gelijkspanningscomponent? Niet aanwezig! Het is al sinds de jaren 1970 dat er geen televisies meer gemaakt worden met een enkelvoudige gelijkrichter en het gebruik van een diode in verwarmingstoestellen om het vermogen te halveren is al lang verboden.

Storingen op het net zijn dus wel aanwezig. Maar de schakeling kan ze niet tegenhouden.


Een degelijke netfilter

De enige effektieve netfilter staat hier uitgelegd. Buizenversterkers hebben een hogere impedantie en zijn gevoeliger voor electrische storingen, waardoor zo'n filter eigenlijk een must is. Op de pagina leg ik uit wat de verschillende storingen zijn.

Een dergelijke filter zie je rechts, en bestaat uit 3 niet gepolariseerde condensatoren die de storingen naar de massa zullen afleiden (de storingen hebben een hoogfrekwent component). Er zijn ook twee kleine smoorspoelen die de storingen eveneens tegenhouden. De smoorspoelen blokkeren plotse spanningsvariaties die veroorzaakt worden door allerhande apparaten die op het net aangesloten worden.

Zo'n filter is altijd aanwezig in schakelenden voedingen (televisies, computers,...) om de schakelpulsen van de voeding te blokkeren in de voeding zelf (zo'n filter is symmetrisch en werkt in twee richtingen). De aanwezigheid van een netfilter is tegenwoordig verplicht.

Naast zo'n filter moet een versterker ook een transfo hebben met een electrostatich scherm rond de primaire wikkeling. Zo'n scherm wordt aan de massa of het chassis aangesloten. Een gewone transfo zoals een verhuistransfo heeft zo'n filter niet. Zo'n scherm blokkert de storingen zodat die niet kunnen overgaan op de secundaire wikkeling.

Publicités - Reklame

-