3D televisie
Voor wat is dat goed?
TechTalk
Root server » TechTalk » FAQ Bruingoed » 3D televisie

Historisch

-

-


De voorloper van 3D-beelden...


Het oud systeem gebaseerd op anaglyphen

De weergave van stereo-beelden is niet nieuw, reeds halverwege vorige eeuw werden films in 3D gemaakt.

Alle systemen voor ruimtezicht zijn gebaseerd op de binoculaire dispariteit, het effekt waarbij onze hersenen het beeld van de linker- en rechteroog combineren tot een totaalbeeld met ruimtezicht. Om een relief-effekt te bekomen moeten beide ogen een verschillend beeld ontvangen.

Anaglyphen

Het oudste en meest bekende systeem is gebaseerd op anaglyphen, bestaande uit twee beelden, een rode en een cyan (vroeger werden er ook andere kleurcombinaties gebruikt). Met een kleurenbrilletje zorgen we ervoor dat ieder oog zijn eigen beeld te zien krijgt. Het ruimtezicht is beperkt en gebaseerd op beeldinhoud: beelden met hoofdzakelijk een rood of blauw component zullen het ruimtezicht plots doen verdwijnen, omdat er geen blauw of rood beeld meer is. Dit systeem werkt het best met zwart-wit beelden omdat het rood en cyan altijd evenveel aanwezig zijn.

Polarisatiefilter of kamfilter

Een beter systeem maakt gebruik kan een polarisatiebrilletje en een speciaal projectietoestel (3D bioscoop). Het gebruikte scherm bestaat uit zilverpartikels die de polarisatie niet ongedaan maken. De kleurweergave is veel beter omdat er niet met kleurfilters gewerkt moet worden. Men verliest niet het 3D effekt als delen van het beeld overwegend rood of blauw zijn. Hier gaat het effekt verloren als het hoofd niet goed recht gehouden wordt.

Een gelijkaardig filtersysteem gebruikt een kamfilter (dichroïde filter) in plaats van een kleurfilter of een polarisatiefilter. Een kamfilter laat bepaalde kleurbanden door, en beide filters zijn zodanig berekend dat beide ogen ongeveer dezelfde kleuren zien: het ene filter laat bijvoorbeeld rood, geel en blauw door, het andere orange, groen en paars. Dit systeem heeft niet de nadelen van de andere systemen. Het enige wat nodig is, is een LCD paneel met aangepaste kleurfilters (dus 6 kleuren in plaats van 3).


Parallax barrier


Lenticular lenses

Alternate frame sequencing

Tegenwoordig zijn er verschillende systemen in de testfase. Het systeem dat het verst gevorderd is, is het systeem dat nog steeds met een brilletje werkt, maar nu bestaande uit een soort LCD paneel dat afwisselend transparant en ondoorzichtig gemaakt kan worden (shutter systeem).

Afwisselend wordt er een beeld voor het ene oog, en dan voor het andere oog uitgezonden. Het stereo-brilletje ontvangt een controlesignaal van de televisie en stuurt de glazen. Bestaande televisietoestellen kunnen niet aangepast worden om 3D beelden weer te geven. De refresh-rate ligt veel hoger (de snelheid waarmee geschakeld moet worden tussen linker en rechter signaal) en wordt enkel ondersteund door de laatste generatie beeldpanelen (OLED en LED).

Dit systeem heeft direct een aantal nadelen: het brilletje is nog steeds nodig. Omdat het brilletje 50% van het licht tegen houdt ziet alles er donkerder uit (dus: het televisietoestel zal een helderder beeld moeten leveren, en dubbel zoveel moeten verbruiken). En wat meer is: om de glazen afwisselend helder en donker te maken is er stroom nodig! Dergelijke actieve brilletjes hebben een batterij nodig en zijn onhandig in het gebruik. Hoewel het systeem op dit ogenblik het meest gevorderd is, is het systeem verre van optimaal.

Autostereo

Bij deze systemen is het dragen van een brilletje niet meer nodig. Het scherm wordt zodanig geconstrueerd dat naargelang de positie voor het scherm men het ene of het andere beeld te zien krijgt.

De parallax barrier bestaat uit een rooster die ervoor zorgt dat ieder oog een apart signaal krijgt. Het effekt is maximaal op één welbepaalde plaats en hier ook gaat 50% van de beeldhelderheid verloren. Ook verlies je 50% van de schermresolutie, aangezien ieder oog een apart beeld nodig heeft. Het wordt reeds toegepast in bepaalde luxe-wagens, waarbij de conducteur een navigatie-map te zien krijgt en de passagier een film kan bekijken.

Bij lenticulaire lenzen wordt een geribbeld oppervlakte geplaatst voor de bron. Hier ook ontvangt ieder oog het beeld van een bepaalde reeks pixels. Bij dit systeem zijn er meerdere kijkposities mogelijk.

Alle systemen hebben als nadeel dat ze afhankelijk zijn van de kijkpositie (liggend naar de televisie kijken is niet mogelijk, ongeacht het systeem). Ook de afstand tot het scherm ligt vast. Het aantal geschikte kijkposities is beperkt en mensen kunnen misselijk worden door het effekt. Sinds halverwege vorig jaar zoekt men tevergeefs naar een valabel systeem. Begin 2010 hebben de producenten (filmmakers, makers van weergaveapparaten) nog geen standaard vastgelegd.

Twee programma's simultaan op één televisie

Ondertussen is het systeem zodanig geperfectioneerd, dat het perfekt mogelijk is twee totaal gescheiden beelden weer te geven (Smart Dual View bij Samsung). Men kan dus twee verschillende programma's bekijken op één televisietoestel, men heeft geen tweede toestel meer nodig (enkel een brilletje). Zoals men vroeger stereo en zweiton had bij televisie, heeft men nu 3D of een dubbel programma. Dit systeem gebruikt een actief brilletje (shutter systeem) dat de beste scheiding mogelijk maakt.

Nadelen van 3D-televisie

3D televisie is zoals breedbeeld: een systeem dat niet echt nodig is en geen kwalitatieve beeldverbetering meebrengt. Het wordt gebruikt als marketingsstrategie: "wij hebben kleur! wij hebben breedbeeld! wij hebben 3D!". Terwijl kleurenuitzendingen 100% compatibel waren met het oude z/w systeem is dat voor 3D niet het geval. De overgang van zwart/wit naar kleur bracht een duidelijke verbetering met de kijkervaring, terwijl de algemene kost beperkt was.

De vraag is nu of een 3D systeem wel echt nut heeft. Iedere televisiefabrikant zegt bezig te zijn met de ontwikkeling van 3D-televisie, maar als het eenmaal op de markt is, zal het wel aanslaan, éénmaal de hype voorbij en men geconfronteerd wordt met de mindere kanten van het systeem? Daarbij komt nog dat de netwerk-beheerders die zwaar geïnvesteerd hebben in HDTV niet geneigd zullen zijn opnieuw geld op tafel te leggen voor 3DTV.

Niet compatibel met 2D televisie

Er is geen compatibiliteit met bestaande (niet-stereoscopische) systemen. Dit is trouwens het geval met alle 3D systemen. In tegenstelling daarmee werd het kleurensysteem (NTSC, PAL en SECAM) ontwikkeld om compatibel te zijn met het originele zwart-wit systeem: een nieuwe kleurentelevisie kon probleemloos zwart-wit uitzendingen weergeven, en een zwart-wit televisietoestel kon de nieuwe programma's in kleur weergeven (weliswaar in zwart-wit). Dit heeft ervoor gezorgt dat kleurentelevisie een success werd omdat er weinig gewijzigd moest worden aan de infrastruktuur (zenderpark) en ontvangers.

De toekomst ?

De markt van de 3D televisie lijkt een beetje over zijn hoogtepunt heen, en men moet het hebben van nieuwe trends zoals Smart Dual View want er zijn onvoldoende televisieprogramma's in 3D om de meerkost te rechtvaardigen. De (onhandige) actieve brilletjes lijken het gehaald te hebben.

Publicités - Reklame

-