Windows 3.11 (windows for workgroups) had eindelijk netwerkondertseuning, maar gebruikte het vereenvoudigde netBIOS protocol (om precies te zijn: netBIOS over netBEUI) dat enkel broadcast ondersteunde en geen routering toeliet, dit terwijl unix computers al jaren efficient met elkaar konden communiceren via het TCP/IP protocol.

NetBIOS is een zeer beperkte protocol dat niet kan groeien met het bedrijf en geen client/server omgeving mogelijk maakt. NetBIOS kan ook draaien onder TCP/IP (voor bedrijven die een ethernet hebben, maar ook oudere computers): een poging een nieuw leven te roepen in een ten dode opgeschreven protocol.

De enige browser die er bestond was netscape (versie 2.0) en die liep vast om de twee pagina's (vaker als de pagina in kwestie javascript bevatte). In die tijd geloofde bill ook niet echt in het internet… Nu is internet explorer een deel van het operating system geworden… De kleuren van het logo zijn dezelfde gebleven, maar voor de rest is alles nagenoeg veranderd!

Windows 95 ondersteunde de eerste draadloze toestellen (via infra-rood: het bekende irDA protocol dat nog steeds bestaat), windows 98 kwam op de proppen met USB en windows 2000 bevat de stabiliteit van windows NT samen met de vernieuwingen van windows 98. Wat XP ons te bieden heeft naast een hoop kopzorgen en bloatware weet ik niet, maar het is nog erger geworden met Vista. Ik werk er wel mee, maar in vergelijking met de oudere operating systems lijkt alles veel moeilijker. En vista is zo slecht dat je XP begint te missen als je een vista computer moet gaan herstellen!

Bij windows XP zijn er twee versies beschikbaar; home voor de thuismarkt en pro voor de bedrijfswereld (om te zwijgen van de multimedia-edities). XP pro bevat extra funkties: het aanmelden op het domain en een RDP server (remote desktop). Voor de particuliere gebruiker is dit niet van belang, voor het runnen van een server is de remote desktop functionaliteit interessant (je kan de desktop van de server overnemen vanaf een andere computer).

Tegenwoordig moet je rekenen op een paar uur voor de installatie van de computer. De schuldige is niet zozeer het operating system (windows), maar de computerleverancier die talrijke rommel bijvoegt (bloatware). Software dat je nooit zal gebruiken (omdat je ervoor moet betalen), maar die nutteloze software die altijd automatisch opgestart wordt vertraagt wel je computer.

Probeer maar eens een computer te vinden waarop geen windows geïnstaleerd is! Je gaat er geen vinden (ik zoek al maanden naar een recente laptop voor grafische toepassingen).

Dergelijke systemen zijn uitgerust met mass'a nutteloze programma's (de computermaker wordt betaald om die rommel bij zijn computer te verkopen, te beginnen met vista). De rommel wordt automatisch tijdens de installatie mede geïnstalleerd. De naam voor die programma's is shovelware (met de schop door je keelgat gepropt), junkware (rommel), bloatware (software die veel van de computerresources opsouperen) en crapware (rommel in 't kwadraat). Het kwade is al geschied, want het verwijderen van deze programma's zal je computer nauwelijks versnellen (enkel met een clean install van een retail-windows versie zal je systeem optimaal werken, want dan zit je ook met een proper registry).

Van de geïnstalleerde software zijn er misschien interressante programma's tussen, maar het blijkt dan altijd te gaan om demo-versies! De rest zijn hoofdzakelijk phone-home toepassingen (“wilt u meewerken aan...”), promotieprogramma's (van het soort inktselector voor je printer). Nog geen Herbalife gevonden, maar het zal zeker niet meer duren!

De windows OEM-versie is een windows versie dat door de computermaker samengesteld is. De software-licentie is heel duidelijk: deze software kan enkel op de aangegeven computercomputer geïnstalleerd worden. Is je moederbord bijvoorbeeld defekt, dan vervalt ook de software-licentie. Opnieuw online valideren zal niet lukken. Voor deze windows-licencie betaalt de fabrikant een paar centjes en jij een paar euro's. Meestal wordt bij de OEM-versie een hoop rommel bijgevoegd. Met de rommel erbij kan de computermaker winst maken.

De OEM-versie heeft een eigen installatieprogramma, waarmee je enkel de hele disk kan wissen en het systeem installeren zoals het was toen je die aangekocht hebt —dus mèt alle crapware dat je moeizaam verwijderd hebt. Installeren zonder de crapware is niet mogelijk. Het installatieprogramma (meestal in de vorm van een restore partition) zit op een deel van de harde schijf. Is je harde schijf defekt (en dit gebeurt vaker en vaker), dan is de restore partition ook verloren en moet je alsnog restore-CD's of DVD's bestellen (die nagenoeg evenveel kosten als een retail versie).

De retail windows versie is een windows versie dat je los in de winkel koopt. De software-licentie is niet gebonden aan één PC. Als je computer defekt is, kan je de licentie overdragen naar een volgende computer. Voor een retail-versie betaal je gemakkelijk een paar honderden euro's. Honderden euro's gewoon om van die rommel verlost te worden!

Bij de retail-versie krijg je ook een DVD, die je dan kan gebruiken om windows opnieuw (volledig) te herinstalleren, maar ook om een bestaande windows systeem te herstellen, bijvoorbeeld als windows niet meer zou willen opstarten. In de gelukkige oude tijd bestond windows enkel in een retail versie.

Al mijn windows-98 computers zijn volledig operationeel in minder dan één minuut, zelfs mijn oude Pentium II 400MHz (van 1999) start op in minder dan een minuut. Een recentere computer met windows 98 is gebruiksklaar in 30 seconden en het afsluiten duurt misschien 5 seconden. En dit met een oude harde schijf. Met een Solid State Disk gaat het nog sneller. Windows volledig opgestart in 10 seconden! Je moet het zien om het te geloven (vooral als je de laatste tijd enkel met vista-crap hebt gewerkt)

Voor basistoepassingen zoals een brief schrijven, foto's uit te printen, mails te lezen, enz heb je eigenlijk genoeg met een windows '98 versie. Compatibiliteitsproblemen? verouderde software? Wat moeten de mensen zeggen die met Linux werken? Linux is niet compatibel met windows, en toch kunnen de mensen die Linux gebruiken brieven schrijven, surfen, mails lezen,... Linux kon eigenlijk al overweg met het internet, toen windows nog niet bestond!

Dan is er het dot-NET framework bijgekomen. Dit is eigenlijk een nieuw soort API dat complexere taken aankan, maar vooral veel trager werkt. Om de dll hell te vermijden (programma's die systeem-dll's overschrijven, nieuwere dll-versies die niet compatibel zijn met oudere programma's) wordt de oude dot-net niet vervangen door een nieuwe versie, maar er komt gewoon een versie bij. Je harde schijf is toch groot genoeg en wachten ben je ondertussen wel gewoon.

Recentere windows-versies hebben een uitgebreidere API systeem (met bijvoorbeeld een betere memory-management) of een nieuwere dot-NET framework (nog complexer). Bepaalde programma's die een bepaalde systeem-aanroep nodig hebben kunnen niet werken met een oudere windows-versie als die specifieke systeem-aanroep niet beschikbaar is.

Meestal is dit echter een teken van lazy programming & debugging (het programma werd niet getest onder windows '98) dan een tekortkoming van windows '98. Overigens zijn er geen echte nieuwe programma's op de markt gekomen: office bestaat al meer dan 10 jaar, email kan men al meer dan 20 jaar lezen... Als je een programma zoekt om een bepaalde taak uit te voeren, is de kans groot dat een dergelijk programma al jaren bestaat, en compatibel is met windows 98, èn gratis te verkrijgen is.

WXindows 2000 kan niet opstarten van SATA drives. Die bestonden nog niet toen w2k op de markt werd gebracht. Zowel windows '98 als windows 2000 hebben geen registratie nodig: je kan windows dus op een onbeperkt aantal computers installeren, en dit is waarschijnlijk één van de grootste voordelen van windows 98 en 2000. Voor windows 2000 is er de vrij te downloaden service pack 4 dat nagenoeg alle zwakke elementen van het operating system aanpakt.