Netwerkschijf met extra USB "host" aansluiting de schijf gedraagt zich als een computer

Het protocol SMB/Samba voorziet in een toegang tot de bestanden zonder rekening te houden met de bestandsorganisatie. Het is dus mogelijk een externe harde schijf te lezen die in het EXT formaat geschreven is, terwijl windows dit formaat niet kan lezen. Het protocol voorziet in standaard aanroepen, en het is de controller in de netwerkschijf die de standaard-aanroepen omzet in specifieke disk commandos. De firmware van de netwerk controller moet dus complexer zijn dan die van een USB schijf. De firmware is vaak een Linux versie.

De bestandsorganisatie van deze netwerkschijven is vaak een EXT-versie. Het betreft vaak een specifieke, oudere versie (zonder journaling) die goed geschikt is voor dergelijke toepassingen. Dit formaat wordt standaard onder Linux gebruikt. Waarom gebruikt men dit formaat? De capaciteit van de schijven wordt groter en groter, en het eeuwenoud formaat (FAT) kan grote bestanden niet verwerken. Maar het alternatief formaat (NTFS) is een Windows formaat en mag tegenwoordig niet gebruikt worden zonder royalties te betalen.

In dit voorbeeld gebruikt de schijf het XFS formaat, een formaat die vaak gebruikt wordt in externe schijven in RAID-configuratie. Dit formaat is goed geschikt voor meerdere simultane accessen en ook voor een RAID configuratie.

Het formaat van de harde schijf speelt geen enkele rol voor de gebruiker van de netwerkschijf: de controller werkt als een Samba/SMB server en vertaalt de opdrachten op bestandsniveau naar opdrachten op schijfniveau (blokniveau).

Samba/SMB maakt het mogelijk dat alle operating systems de netwerkschijf kunnen gebruiken. In het tweede voorbeeld zien we een windows en een linux computer dezelfde netwerkschijf gebruiken.

Het is een communicatie in beide richtingen: een windows computer heeft zowel een SMB "client" (workstation) gedeelte om externe bestanden te raadplegen en een SMB "server" om toegang te bieden aan gebruikers vanaf andere computers. Het derde voorbeeld toont ons een Linux computer die publieke bestanden op de windows computer raadpleegt.

De netwerkcontroller werkt hier als een kleine computer die een tweede harde schijf (of zelfs een printer) bestuurt. Unix kan de meeste bestandsformaten lezen: FAT, NTFS en EXT (het eigen Unix formaat). De CUPS routines (Common Unix Printing Subsystem) zorgen voor de communicatie met de printer. Unix had al netwerkmogelijkheden toen windows nog niet ”for workgroup“ was.

Als extra heeft de netwerkschijf nog een kleine webserver aan boord om de configuratie te wijzigen.

Indien de controller defekt gaat is het niet mogelijk de inhoud van de schijf te lezen op een windows computer (die het EXT of XFS formaat niet kan lezen). Men moet ofwel software installeren om een dergelijke bestandsorganisatie te lezen, ofwel overschakelen op Linux.

De netwerkschijven hebben zowel voordelen als nadelen:

• Alle computers in het netwerk hebben toegang tot de bestanden. Dit is een gemakkelijke manier om bestanden gemeenchappelijk te maken (dit is nogal complex onder Linux). Er moet slechts een netwerkschijf onder spanning blijven.

• Netwerkschijven kunnen niet gebruikt worden als er geen werkend netwerk aanwezig is (op verplaatsing). De netwerkschijf vraagt een IP adres (er moet dus een DHCP server aanwezig zijn op het lokaal netwerk, in de praktijk is dit de router). De netwerkschijf direct op een computer aansluiten met een netwerkkabel werkt niet.

• Aangezien deze schijf een permanente voeding en een netwerkaansluiting nodig heeft, is het aangeraden de schijf bij de router te plaatsen (of op een andere moeilijk bereikbare plaats): daardoor zijn de gegevens beschermd tegen diefstal.

• Bij een defekt zijn de gegevens vaak verloren. Een netwerkschijf als back-up is is geen goede oplossing want ze gaan relatief vaak defekt. Het is niet altijd de schijf die defekt is, maar eerder de controller. Sommige netwerkschijven hebben een RAID configuratie die niet onder windows gelezen kan worden (onder Linux is het mogelijk, maar ik geef je geen garantie dat het lukt). Als backup schijf is het beter een gewone USB schijf te gebruiken: bij defekt kan die gewoon in een computer ingebouwd worden om de gegevens te lezen.