Begin mei 2021 ging het nieuw zwembad open, het oud zwembad was al een tijd gesloten ten gevolge van de corona-epidemie. De stad Oostende heeft de mogelijkheid geboden om een laatste keer het olympisch zwembad te bezoeken.
Het zwembad ging nog een paar maanden open in de zomer van 2020, je merkt daar nog de gevolgen van: eenrichtingsverkeer, gangen met wegmarkeringen, borden met veiligheidsmaatregelen. Dit komt bovenop de normale regels (zoals geen tanden poetsen onder de douche).
Het is was één van de laatste zeewaterzwembaden in ons land. Door het zout zakken de zwemmers minder in het water en worden ze ook minder afgeremd, vandaar het motto "'t Snelste zwembad van 't land".
Maar zeewater tast ook enorm de installaties aan, en als je het gebouw bezoekt, merk je dat die in heel slechte staat is. Het is ook duidelijk dat die al jaren niet meer onderhouden werd, van zodra men wist dat er een nieuw zwembad zou komen, werden de installaties gewoon niet meer onderhouden. Het is niet mogelijk dat de gebouwen en de installaties zo snel verouderd zijn in een paar maanden tijd.
De ontwerpers hebben ondertussen hun lessen geleerd: geen zeewater meer voor het nieuw zwembad.
Toen ik nog op het Koninklijk Atheneum van Oostende zat, ging ik de eerste jaren in de Thermen zwemmen, dan heb ik de opening van het nieuw zwembad meegemaakt. Om de twee weken gingen we eens naar het zwembad. De kleedkamers voor de groepen zijn in al die tijd niet veranderd. Me dunkt dat die leidingen in de gemeenschappelijke kleedkamers toen ook al problemen gaven.
Individueel ben ik nooit gaan zwemmen in ons olympisch zwembad, ik vond de hele installatie veel te groot en angstaanjagend (toen).
Die cyan kleur is mij altijd bijgebleven. In de tijd dacht ik dat de catacomben onder water hadden gestaan en dat die blauwe kleur afkomstig was van het zeewater.
Nu is het eigenlijk een echte urbex locatie geworden, met gras dat overal zijn kop doorsteekt, zelf binnenin de gebouwen (bijvoorbeeld aan de ingang).
Lekkende leidingen, doorgeroeste electriciteitskasten, een barst in de vloer... Toen ik het zwembad bezocht was die nog volledig gevuld maar niet meer verwarmd. Als het zwembad leeggehaald worden, dan vervormen de zijwanden. Het is een beetje zoals een cokesfabriek: als die stilgegeld wordt ontstaat er bijna direct schade aan het gebouw.
Het bezoek was eigenlijk voorzien voor fotoclubs, maar individuelen mochten de site ook bezoeken. Je zag dan de fotografen toekomen, een clubje "ons kent ons" met statief en zwaar materiaal (je ziet er een paar links in beeld, druk bezig het water te fotograferen).
Allemaal oude mensen, ze hebben ook nog de opening van de Thermen meegemaakt. Voor hen was het meer ophalen van souvenirs, babbelen, er werden niet zoveel foto's genomen, een paar algemene zichten en dat was het. Spijtig dat de cafetaria gesloten was, of ze zouden daar blijven plakken met een pintje in de hand in plaats van een fototoestel in de hand.
En die fotografen uit de fotoclub zagen mij niet als fotograaf, ik die foto's neem met m'n smartphone. Maar ik heb ondertussen ondervonden dat een smartphone meer veelzijdig is dan een fototoestel. Je kan foto's nemen op grondniveau of in de hoogte. Je kan werken met zeer weinig licht (zonder statief), het toestel neemt opeenvolgende foto's gedurende 5 seconden of meer gebruikt de heldere punten in het beeld om de verschillende beelden op elkaar te leggen (dit werkt fantastisch).
Natuurlijk hebben de foto's met een smartphone niet dezelfde kwaliteit als de foto's met een spiegelreflex. Voor modellenfotografie is een smartphone duidelijk ongeschikt en ik zal het ook nooit doen. Hier merk je de beperkingen van de lens: het beeld is van oorsprong niet al te scherp, maar wordt kunstmatig scherper gemaakt. Omdat er dan ook meer ruis zichtbaar is, wordt er een filter toegepast waardoor de foto's uitgewassen lijken. Het effekt is vergelijkbaar met een VHS-HQ videorecorder, die dertig jaren geleden ook dezelfde trucs gebruikte, maar toen nog volledig analoog.
Wat er met het zwembad ging gebeuren wisten ze toen nog niet, maar het staat al in de (zee)sterren geschreven: alles wordt afgebroken en er komen (nog meer) luxe appartementen. Dit is het enige dat nog opbrengt, een spaarboekje brengt negatieve rente op, de beurzen staan gevaarlijk hoog en de belastingen zullen waarschijnlijk stijgen. Als je watervrees hebt om een appartement in Dubai te kopen, dan kan je nog altijd iets in Oostende kopen (of Nieuwpoort).
Vroeger vond ik het zwembad lelijk, maar de muurschilderingen aan de ingang van het gebouw hebben veel goeds gedaan. Het gebouw valt niet meer op in vergelijking met de gaanderijen. De begroeing is nu volwassen en het geheel vormt een coherent geheel. Zelfs door de ramen zie je overal de weelderige vegetatie (maar een gebrek aan onderhoud kan ook de oorzaak van die weelderigheid zijn).
Men zou de gebouwen zelf bewaren en er een soort tentoonstellingsruimte van maken, maar niemand kan iets concreets vertellen.
Ah, maar nu zie ik het! Ze gaan radioaktief materiaal in het water stockeren. Chloor gewoon vervangen door boor en het probleem van de straling is van de baan. Zie je de Cerenkovstraling?
Van Cerenkovstraling en kerncentrales gesproken... Dezelfde aanduiders zie je in de centrale van Chernobyl.
In plaats van de "dallen" te herstellen is het gemakkelijker een bord te plaatsen. Niet enkel aan de ingang zaten er losse tegels, maar ook rond het buitenzwembad.
Dit is trouwens het buitenzwembad, zeer aangenaam begin mei, de dag dat de terrassen weer open mochten.
Binnen had je muzak, je kan geen openbare ruimte meer betreden of je wordt overspoeld door electronische muziek. De luidsprekers klinken nog redelijk goed voor hun ouderdom.
Je had ook een duikclub in het zwembad, er was plaats genoeg. Met duikers bedoel ik niet mensen die vanaf een plank in het water springen, maar dat had ik hopelijk begrepen bij het zien van de duikflessen.
Er waren een heleboel dingen die je niet mocht doen onder de douches. Je tanden poetsen bijvoorbeeld. Doe dat thuis, verdomme!
Toen ik nog naar het zwembad ging, dan mocht je enkel een zwembroek aandoen. En voor meisjes een badpak uit één stuk.
En we lopen de technische ruimtes binnen. Alles zit nog onder spanning. De lampjes die niet defekt zijn branden nog.
In de paar minuten die ik in de machinekamer zat heb ik wel 10 AREI-overtredingen per vierkante meter vastgesteld (Algemeen Reglement Electrische Installaties).
Een preventieadviseur krijgt direct een hartaanval als hij dat ziet...
... En daarvoor hoeft hij zelfs geen electriciteitskast aan te raken.
Als je tussen de foto's een beetje veel google advertenties ziet, weet dan dat de electriciteit voor mijn internetserver ook betaald moet worden.
Ik zorg er speciaal voor dat de afbeeldingen niet te snel geladen worden, dan moet je wel de tekst lezen. En het scheelt ook aan serverbelasting.
De pompen zien er nog in goede staat uit. Het zijn waarschijnlijk modellen die in duikboten gebruikt worden. Die kunnen tegen het zout.
De electriciens zijn hier de laatste 5 jaar zeker niet meer binnen geweest.
De balie aan de individuele kleedkamers. Nog met een paar tassen, een paar borden en juist buiten beeld een fles rode wijn.
Als je de gebouwen verlaat, vergeet niet het alarm in te schakelen. Het zou toch niet mogen, dat er brand ontstaat en dat de kostbare installaties vernietigd zouden worden.
Eigenlijk was het toch een mooi zwembad, op een toplokatie.
Het nieuw zwembad zit niet op zo'n goede lokatie, ze hadden hem beter gezet aan het oude mediacenter. Maar ja, ze hebben de gronden al aan bouwpromotoren verkocht, want de stad zat weer zonder geld, de grote post moest nog afbetaald worden.
Uiteindelijk zal het oud zwembad afgebroken worden, om er een groene zone van te maken. Dit ondanks 1800 handtekeningen om het zwembad om te vormen tot een stadshal. Oostende heeft een geschiedenis van het afbreken van kenmerkende gebouwen. De tweede wereldoorlog was maar een peuleschil in vergelijking met wat er voordien en vooral nadien allemaal afgebroken is geweest: het treinstation Oostende-stad met de kenmerkende klok (waar nu de Delhaize gelegen is), de standsschouwburg (nu Europacentrum),... Na de tweede wereldoorlog keek men neer op de Belle Epoquestijl en werden er tal van Hôtels de Maitre en kenmerkende villa's afgebroken. In de jaren 1970, juist voor de bouw van het zwembad, hebben de bouwmeesters expliciet gevraagd dat de venitiaanse gaanderijen (uit 1906) en de Thermen niet vernietigd zouden worden (de Thermen werden toen als zwembad gebruikt).
Niet alles is kommer en kwel echter, de nieuwe post is een geslaagde (zij het zeer dure) renovatie van de oude RTT en postgebouwen.
Maar de architectuur heeft niet stilgestaan na Leopold II. Het zwembad met zijn typische bouwstijl, de grote ramen en zichtbaar beton heeft een hoge locuswaarde (= is het bewaren waard). Het zwembad is een uiting van het brutalisme (heeft niets te maken met brutaal, wel met brut beton). Een zelfde bouwmethode met zichtbaar beton is te vinden in bepaalde wijken van de apenplaneet.
Begin XXIe eeuw werd er een wedstrijd gelanceerd om het zwembad te moderniseren, met behoud van de algemene vorm en stijl van het gebouw. Het ontwerp dat toen won was een megalomaan ontwerp, veel te duur, onrealiseerbaar. Het was alsof men wou verhinderen dat het zwembad gerenoveerd zou worden. Het ontwerp stierf dan ook een stille dood en een paar jaren later besloot men een nieuw zwembad te bouwen. Vanaf dan werd het onderhoud van het oud zwembad stilgelegd, en de schade werd meer en meer zichtbaar.
Monumenten en Landschappen (2003): “We wensen te wijzen op de intrinsiek architecturale waarde van het zwembad waarvan algemeen wordt aangenomen dat het tot de hoogtepunten van de recente architectuur in Vlaanderen behoort.”
Administratie Onroerend Erfgoed aan stad Oostende en de TMVW (2012): “Met zijn elementaire, functionalistische vormgeving in combinatie met een imposante, haast sculpturale betonstructuur, behoort het zwembad ongetwijfeld tot de belangrijkste uitingen van laat modern brutalisme uit de vroege jaren 70 in België… een van de weinige realisaties uit deze periode, die deze specifieke techniciteit van dit type infrastructuur koppelt aan een kwalitatief hoogstaande vormgeving… Een eventuele slopingsaanvraag (cfr. inventaris van het bouwkundig erfgoed) zullen wij in ieder geval ongunstig adviseren refererend aan de aanwezige erfgoedwaarden.”
Het buitenzwembad mag natuurlijk afgebroken worden. Met brak afvalwater is het geen zicht meer. Hier mag wel een groene zone komen. Maar het gebouw kan een nieuwe invulling krijgen. Maar daarvoor moet er ook een wil zijn: de nabijgelijken Thermen zijn slechts gedeeltelijk in gebruik.
Het is niet omdat mensen het gebouw lelijk vinden dat die ook afgebroken moet worden. Da zouden we ogenblikkelijk de Royal palace (met inwoners en al) met de grond gelijk maken, alsook het Europacentrum. In de jaren 1960 (de zogenaamde "formica jaren") vond men alles wat Belle Epoque was verouderd (en hoe kijkt men nu op de formica stoelen en keukens...). Nu zijn er slechts een paar villa's uit die periode bewaard gebleven. De installaties op de zeedijk van Oostende werden afgebroken (ik zeg u: er is in die jaren meer afgebroken geweest dan tijdens de tweede wereldoorlog).
|