De duitsers hebben het engelse radarsysteem (Chain Home gebruikt voor eigen doeleinden, namelijk om de engelse vliegtuigen onopgemerkt te localiseren.

Afbeelding 1
De duitsers hadden 6 Klein-Heidelberg radarstations, van Frankrijk tot in Nederland. Biber in Nederland bleef in gebruik tot aan het einde van de oorlog.

Bremse was in Oostende gelegen en kon in september 1944 niet meer gebruikt worden door de duitsers ten gevolge van de bevrijding van België. Biber in Oostvoorne is blijven werken tot op het einde van de oorlog. De franse installaties waren al de maanden ervoor niet meer bruikbaar.

De engelsen waren eerst niet op de hoogte dat hun radar "afgeluisterd" werd. Het is enkel door het lezen van Enigma-berichten over "Heidelberg Parasit" dat ze verwittigd werden. Na de landing in Normandië en de bevrijding van grote delen van Europa hebben de engelsen gemerkt dat er langs de kust vreemde radartorens geplaatst waren, die enkel uit ontvangers bestonden. Om niet op te vallen werden de radar antennes geplaats op de achterkant van een ongebruikte Wasserman radar.

Er zijn geen verslagen van de effektiviteit van deze passieve radar (gebruikt door de duitsers), maar de engelsen hebben op het einde van de oorlog metingen uitgevoerd en zijn tot de conclusie gekomen dat dit type radar in de praktijk bruikbaar was en zelfs een bereik had dat groter was dan het bereik van Chain Home.

Afbeelding 2
De Chain Home radar zendt een puls uit om de 40ms. De Parasit ontvangt zowel de oorspronkelijke puls als de gereflekteerde puls.

De Duitsers hebben het echo signaal van de Chain Home radars gebruikt om geällieerde vliegtuigen te localiseren. De Chain Home radars sturen hun signaal uit over een zeer breed gebied, en alles wat in dat gebied vliegt produceert een echo. Dit passief systeem had een effektief bereik van 400km en werkte onopgemerkt. Zo konden de Duitsers weten wanneer er engelse vliegtuigen onderweg waren, en dit terwijl hun eigen systeem (Freya) gestoord werd door het gebruik van chaff (metalen strips).

Afbeelding 3
Klein-Heidelberg gebruikt de afleesunit van de Würzburg radar.

De Heidelberg Parasit (ook soms Klein Heidelberg of KH genoemd) gebruikt dezelfde afstandsindicator als de Wurzburg, met dezelfde ronde kilometer-indicator. De schaal geeft echter geen echte kilometers aan, maar het nummer van één van de ellipsen. In de radarstation zijn er kaarten beschikbaar, waar de 40 ellipsen getekend zijn.

Om de afstand tot de vliegtuigen te lokaliseren moest de duitse radar-ontvanger gesynchroniseerd worden met de PRF (Pulse Repetition Frequency) van de engelsen, wat eenvoudig was wegens de lage herhalingsfrekwentie. Ten gevolge van de lage zendfrekwentie was het systeem ook niet bijster nauwkeurig (azimut): alle duitse systemen waren veel nauwkeuriger.

De ontvanger gebruikte twee oscillatoren om zich op de CH te synchroniseren: een oscillator van 25Hz (herhalingsfrekwentie van de radarpuls) en een oscillator op 500Hz voor het sturen van de oscilloscoop met ronde uitlezing. Met een frekwentie van 500Hz had de radar een theoretisch bereik van 600km (gecombineerde afstand zie lager).

Afbeelding 4
Met de ellipsnummer kan het doel gelocaliseerd worden op een ellips, en met de azimuth (hoek) kan de positie op de ellips bepaald worden.

Veronderstellen we dat de Parasit de zendantennes van Dover gebruikt ("CH"). De ontvanger wordt gesynchroniseerd bij de ontvangst van de directe puls (afstand L). Na een tijd wordt de gereflekteerde puls ontvangen, maar die geeft niet de afstand tot het doel, maar de gecombineerde afstand Dover naar doel plus doel naar ontvanger (Rt + Rs - L). Het doel moet op een ellips zitten met focus in Dover en in Oostvorne ("KH") in Nederland.

Afbeelding 5
Twee ellipsen (verschillende Rt + Rs) bij gebruik van Dover als zendstation.

Men kan een indicatie van de richting bekomen maar het is geweten dat de gebruikte lage frekwentie niet geschikt is voor nauwkeurige peilingen. Door over te schakelen op een tweede engelse CH radar bekomt men een nieuwe meting, waarvan de ellipsen anders gevormd zijn. Het doel moet noodzakelijkerwijze gelegen zijn op één van de twee snijpunten van de twee geselecteerde ellipsen.

De Engelsen hebben het systeem na de tweede wereldoorlog geëvalueerd en waren duidelijk onder de indruk. Zij hebben de originele crew de installaties laten bedienen, terwijl er vliegtuigen vastgelegde koersen over Engeland vlogen. De gemeten koers kwam goed overeen met de effektieve koers van de vliegtuigen. De engelsen hadden geen idee dat de duitsers een dergelijk systeem konden ontwerpen. Het meest opmerkelijke is nog dat het bereik van de duitse radar groter was dan die van Chain Home waarop het gebaseerd was!

Dit is geheime oorlog: de duitsers wisten niet dat hun Enigma-berichtenverkeer ontcijferd werd, en de engelsen wisten niet dat hun radarsysteem door de duitsers gebruikt werd. Terwijl het Enigma systeem een grote rol gespeeld heeft, is Klein-Heidelberg te laat gekomen om een significante rol te spelen.

Klein-Heidelberg was de eerste bewuste toepassing van de zogenaamde bistatische en multistatische radars: radars waarvan de zenders en ontvangers los staan van elkaar. Met een dergelijke type radar kan een stealth vliegtuig of oorlogsbodem toch gedetecteerd en gelocaliseerd worden.

Afbeeling links:
Antenne voor Klein Heidelberg gemonteerd op een constructie die oorspronkelijk bedoelt was voor een Wasserman radar. Deze radar was in Oostvoorne (Maasvlakte) gelegen en bleef in gebruik door de duitsers tot aan het einde van de tweede wereldoorlog. Naast deze antenne is er een kleinere antenne voorzien om het signaal van de Chain Home te ontvangen (voor de synchronisatie).

Het dient opgemerkt te worden dat de allereerste radars noodgedwongen bistatisch waren, omdat de speciale zend-ontvang schakelaar (duplexer) nog niet bestond. De sterke zendpuls zou de ontvanger zou de gevoelige ontvanger totaal beschadigen zonder een dergelijke schakelaar. Bij Chain Home stond de ontvangstantenne op een paar honderd meter van de zendantenne.