De luchtinlaten die het fort van lucht voorzien zijn verwijderbaar. Ze zuigen lucht aan vanaf de hoogte, omdat de giftige gassen die tijdens de Eerste Wereldoorlog werden gebruikt zwaarder waren dan lucht. Er waren speciale zalen ingericht om slachtoffers van de gifaanvallen te behandelen.

Het fort is gebouwd op een hoog punt en kijkt uit over de hele regio.

Dit is de laatste foto van het bezoek, genomen om 17:42 uur. Het is donker eind november en ik raad een bezoek in deze tijd van het jaar af.

Generatoren

Elke alternator heeft een bekrachtigingsdynamo boven de alternator.

Met een totaal vermogen van 140kVA en een arbeidsfactor van 0,8 levert een generator een effectief vermogen van 112kW in driefase. De bekrachtigingsdynamo levert 37A bij 85V, dus 3145W. De netspanning wordt geregeld door de bekrachtigingstroom van de dynamo te veranderen met een grote reostaat.

De elektrische verdeelkasten in het fort. Het totale vermogen van 672kW is laag gezien de omvang van het fort. Naast verlichting waren er ook de watercirculatiepompen, ventilatoren en grote motoren nodig om de kanonnen te kunnen draaien.

De uitlaatgassen werden naar buiten afgevoerd, terwijl de warmte van de motoren werd gebruikt om het douchewater te verwarmen. Er was ook een centrale verwarming gepland, maar deze is nooit geïnstalleerd.

Een bord met aanduiders voor de netfrequentie (de frequentie wordt aangepast door de hoeveelheid brandstof die in de motor wordt geïnjecteerd te veranderen). Dit apparaat maakt gebruik van een reeks afgestemde strips, waarvan er slechts één trilt. Vervolgens is er de netspanning (220V, destijds al de standaard netspanning). De stroomsterkte gemeten op één fase is 370A en het vermogen van een alternator is 112kW.

Plannen van de forten

Een van de lessen van de Eerste Wereldoorlog was het gebruik van gifgas, en hiermee werd rekening gehouden tijdens de bouw van het fort. Gelukkig werd er tijdens de Tweede Wereldoorlog geen gifgas gebruikt (althans niet tegen ons).

Forten worden over het algemeen op een hoog terrein gebouwd om uitzicht te hebben op de omgeving. Fort Battice werd diep onder de grond gebouwd en de uitgegraven aarde werd gebruikt om steile hellingen te creëren die de nadering van tanks moesten blokkeren. Het fort dat het best gepositioneerd was om België te beschermen, was Fort Eben-Emael, maar dat hield niet lang stand. Sterker nog, het was het fort dat zich het snelst overgaf.

Op iedere plaats waar er een koepel staat, staat er ook een bord waar die koepel is gelegen ten opzichte van de rest van het fort, maar daarmee kan je de uitgang niet vinden. En zeker niet als de stroom uitgevallen is, zoals één keer gebeurd is. En dat was vòòr de tijd van de smartphones.

De rondleiding zelf

De rondleiding begint normaal gesproken om 13:30 uur, maar de gidsen beginnen pas rond 13:45 uur, waarschijnlijk om je eraan te herinneren dat we in Wallonië zijn. De giodsen spreken nederlands of frans en er worden groepjes gevormd.

Elke gids is verantwoordelijk voor ongeveer tien personen, en elke groep begint de tour vanaf een andere locatie, waardoor niet iedereen tegelijk op dezelfde plek belandt. We hoefden nauwelijks te wachten tot de vorige groep een plek vrijmaakte.

Het bezoek van het fort begint vrij abrupt met een reeks trappen die je naar de tunnels brengen.

Eind november is het aangeraden om een groep te vinden die de tour aan de buitenkant begint, want als je dit deel aan het einde van de tour bezoekt, zie je niet veel omdat het al donker is.

Elke gids heeft zijn eigen aanpak, en ze doen niet allemaal een complete tour. Dat merkte ik tegen het einde van de rondleiding, toen we nog het kleine museum moesten bezoeken: een deel van de auto's was al vertrokken.

In zijn jeugd vocht onze gids tegen de Nederlanders, en zo werd België in 1830 onafhankelijk. Onze gids is dus niet meer van de jongste, en dat helpt zeker niet dat hij elke 10 meter een trekje van zijn e-sigaret neemt. Hij is al helemaal buiten adem na het beklimmen van één trap, maar niemand lijkt het erg te vinden. Hij is de meest chille gids ter wereld; hij is een fantastische verhalenverteller, hij heeft voor elke kamer een anekdote en hij racet door alle kamers van het fort (ook al is er vaak niets te zien).

En op het einde van de rondleiding worden we geconfronteerd met een reeks spinnennesten. De jonge spinnen zitten in het coccon, ook dat wist de gids ons te vertellen.