Het water is afkomstig van de Hoge Venen. Turf maakt het water redelijk zuur, wat ideaal is voor de behandeling van het wol. Zowel verviers als Eupen waren belangrijke steden voor de behandeling van het wol.

De stuwdam van de Gileppe werd in 1870 gebouwd om Verviers van zuiver water te voorzien. Het water van de Vesder was immers als bezoedeld in Eupen en was niet meer geschikt. Eupen was toen een Duitse stad. De bedoeling van de stuwdam was om de industrie van propre water te voorzien, het water werd dus niet behandeld. Maar het zure water tastte de loden leidingen aan, waardoor er veel gevallen van saturnisme waren (loodvergiftiging). Het is pas later dat er een waterzuiveringsstation bijgeplaatst werd.

De stuwdam op de Vesder is meer recent: de bouw werd aangevat juist voor de tweede wereldoorlog en afgewerkt na de oorlog. De bedoeling was hier verschillende gemeenten van drinkbaar water te voorzien, en de waterzuiveringsstation werd direct voorzien aan de voet van de dam. Het waternetwerk is zeer uitgebreid en het duurt een week vooraleer het water van de Vesder bij de laatste gebruiker in Hoei terechtkomt. Het is een minder opvallende constructie: hier hebben we geen leeuwen die fier naar Duitsland kijken.

De waterzuiveringstation is één van de meest moderne van België. Je ziet de oude (ronde) gebouwen voor de filtratie en de moderne gebouwen met grote ramen. Het zijn echter geen gebouwen, maar je ziet de enorme installaties door de ramen. Na verschillende filtratietrappen loopt het water over een kalklaag om de zuurtegraad te reduceren. Zuur water tast de leidingen aan en het is aangeraden een minimale hoeveelheid kank in het water te hebben.

Er is een kleine electriciteitscentrale aan de voet van de stuwdam. De electriciteitsproductie is maar bijzaak: in de zomer is het debiet van de Vesder zeer laag en de centrale is berekend op dit laag debiet.

Mijn bezoek gebeurde in de week na de overstromingen in de streek van Luik, Eupen, pepinster en Verviers. Je merkt nog heel goed de schade: als je langs de laterlopen wandelt zie je nog tot waar het water gestegen is: de grassen zijn geplooid door de hevige stroming, struiken en bomen zijn ontworteld, straten hebben hun macadamlaag verloren. Het water is meer dan 3 meter gestegen ten opzichte van het normale waterpeil. In de stad was de Vesder even breed geworden als de Schelde in Antwerpen en de helft van de stad stond onder water, met water dat tot 2 meter beven het straatniveau reikte. Maar het was ook de snelle stroming die heelwat schade aanrichtte: wagens werden meegesleurd, huizen verdwenen, stadsmeubilair werd gewoon door de stroming meegenomen.

Overal zijn er stroomgroepen aan het draaien. Er is nog geen stroomvoorziening want vele ondergrondse leidingen zijn losgerukt. Een transformatorcabine met een transformator zo groot als een container is gewoon verdwenen (de transformator woog meer dan 100 ton). Het water van de rivieren is normaal helder en drinkbaar, nu is het een bruine smurrie. Het zal nog maanden duren vooraleer het water van de rivieren opnieuw drinkbaar wordt. Ook het water in de stuwdam is bruin en er drijven alle soorten afval in het water (zie foto onderaan).

Hadden de twee stuwdammen de schade niet kunnen beperken, door twee dagen eerder water te lossen? Maar deze stuwdammen zijn ontworpen om als waterreservoir te dienen, ze ontvangen slechts een klein deel van de neerslag die in de streek valt. Had men ze leeg laten lopen, dan had men de schade kunnen beperken, maar het uiteindelijk effekt zou zeer miniem zijn geweest. Het doel van de beheerders van de stuwdammen is altijd geweest van zoveel mogelijk water te behouden, zodat er voldoende water overblijft tijdens de warme zomermaanden.

In Eupen, één van de zwaarst getroffen steden is het niet enkel de Vesder die door de stad stroomt, maar ook de Helle. De stuwdam van de Vesder voordien laten leeglopen zou nauwelijks geholpen hebben. Ook in Verviers en Pepinster kon de stuwdam van de Gileppede stad niet vrijwagen van de watersnood.

De maandag en de dinsdag voor de catastrofe werd er wel gesproken over hevige regens, maar er werd geen melding gemaakt van een uitzonderlijke situatie. Er was dus geen reden om water te lossen. Preventief werd een deel van het water gelost, zoals bij iedere melding van hevige regenval, maar dat was zo berekend dat het meer weer vol zou zijn na de regen.

In Robertville en Butgenbach zijn er ook stuwdammen, maar die zijn meer berekend op het stabiliseren van het debiet van de Warche. De twee stuwmeren werden hier wel preventief geledigd en hebben hun functie goed kunnen vervullen. De beheerder is hier Engis, die de waterkrachtcentrales beheert.

Er is een toren naast de dam, maar die is niet meer toegankelijk. De toren werd niet meer onderhouden en is nu in een slechte staat. Er is een klimmuur, maar die wordt ook niet meer gebruikt.