Hoofdindex » Pictures » België » Divers » Waterwegen » Gileppe
Gileppe
stuwdam
Fotografie
-

-


De kleine electriciteitscentrale onderaan de stuwdam


Zicht vanop de uitkijktoren


Het water dat niet gebruikt wordt komt een paar km verder in de Vesder terecht


Uitgang van één van de twee leidingen voor het ledigen van het stuwmeer

Een beetje vergelijkbaar met het hellend vlak van Ronquières en de scheepslift van Strépy-Thieu: ziehier ook een overblijfsel van "la Belgique de papa". De stuwdam werd in de jaren 1870 gebouwd. De bedoeling was de watervoorziening van Verviers te verzekeren. Verviers kreeg al water van de Vesder, maar het debiet was onvoldoende, vooral in de zomer. Daarbij kwam nog dat het water reeds bezoedeld was door industrie stroomopwaarts in Eupen.

Het water uit de streek is licht zuur en bevat weinig mineralen, wat het water ideaal maakt voor het reinigen van de wol. Dit was de belangrijkste industrie in de regio. Wol werd via Antwerpen ingevoerd, in de streek gereinigd, om dan in Duitsland gebruikt te worden.

Er was toen een wateroorlog tussen Verviers en Eupen (deel van Pruissen): beide landen hadden grote hoeveelheden zuiver water nodig voor hun wolindustrie. Door een dam op de Gileppe te bouwen kon Verviers van water voorzien worden, zonder af te hangen van het goodwil van Pruissen.

Toen gebruikte men leidingen in lood, die door het zure water aangetast werden. Er waren veel gevallen van loodvergiftiging in de streek, maar de industrie verzette zich tegen een waterzuiveringsstation, die het water duurder zou maken, en terzelfdertijd het water minder efficient voor het reinigen van de wol zou maken. Tegenwoordig is er wel een waterzuiveringsstation, maar er bestaat ook nog een netwerk onbehandeld water voor de industrie.

Er is echter geen industrie op grote schaal meer in de regio. Een van de laatste bedrijven is gelegen in Verviers, rue du Limbourg, juist naast de Vesder. Er zijn plannen om de fabriek om te bouwen tot een museum.

Bovenaan de stuwdam staat er een leeuw die naar Eupen kijkt, de toenmalige "vijand" van Verviers en België. Toen de dam verhoogd werd, werd de leeuw afgebroken en nadien weer gebouwd.

Rechts van de stuwdam is er een overlaat om het overtollige water af te voeren indien het waterpeil teveel zou stijgen. Twee electrisch bediende sluisdeuren kunnen het debiet regelen. De overlaat treed enkel in werking bij extreme hoge waterstanden. De stuwdam heeft ook twee leidingen om het stuwmeer te ledigen (dit duurt meer dan vier dagen).

De stuwdam is van het type "gewichtsdam". Het gewicht aan bouwmaterialen moet het water tegenhouden. Bij de bouw was dit het grootste stuwdam in zijn soort. De oorspronkelijke bedoeling was een stuwmeer van 6 miljoen kubieke meter te creeren, maar tijdens de bouw werden de plannen gewijzigd en de capaciteit werd verdubbeld naar 12 miljoen kubieke meter. In 1971 werd de stuwdam verhoogd en zijn capaciteit gebracht op 26.5 miljoen kubieke meter.

Men is overgestapt van een gewichtsdam naar een gemengde vorm gewicht + boogdam. Bij een boogdam zijn er minder bouwmaterialen nodig. De druk van het water duwt op de boog (compressie) en de druk wordt afgevoerd langs de wanden.

Het stuwmeer heeft twee torens die voor de waterafname dienen. Het water wordt afgetapt midden in het meer, waar het water zuiverder is (geen bezinksels). De torens maken het mogelijk het water af te tappen op 4 verschillende dieptes naargelang de huidige waterzuiverheid. De analyse van het water gebeurt in de toren zelf en het aftappunt wordt automatisch geselecteerd.

De waterbevoorrading is de belangrijkste funktie van het meer en om verontreiniging te vermijden zijn er geen aktiviteiten toegelaten aan het meer (het varen met bootjes en het vissen is bijvoorbeeld verboden).

Er is een kleine waterkrachtcentrale van ietje meer dan 600kW (echt een peuleschil). Het voordeel van een waterkrachtcentrale is dat de energie gratis is, en dat het afgeleverd vermogen snel aangepast kan worden aan de vraag. De waterkrachtcentrale gebruikt niet de volledige hoogte van de dam. Er zijn nog verschillende kleine hoogteverschillen met kleine watervallen van een meter of minder stroomafwaarts.

De waterkrachtcentrale is niet geschikt voor dubbel gebruik (turbine/pomp). Bij dubbel gebruik wordt als er overproduktie is het water naar boven gepomt. Dit kan hier niet want er is geen waterreservoir onderaan. Daarbij komt nog dat het water van de waterkrachtcentrale gebruikt wordt voor de menselijke consumptie. Het water dat onderaan de dam loopt is overtollig water (overloop en verliezen). Er is altijd een minimale waterstroom nodig om ervoor te zorgen dat de Gileppe niet droog zou komen te staan, met nefaste gevolgen voor de vissen.

Naast de uitzichttoren met restaurant (gebouwd in de jaren 1980) zijn er ook sportieve aktiviteiten (klimparcours) voorzien. Er zijn verschillende wandelpaden in de regio.

Publicités - Reklame

-