Toestel rechts: een engelse televisietoestel (zonder zijn behuizing) van na de tweede wereldoorlog, 405 lijnen (waarvan er effektief 377 gebruikt werden). Deze televisenorm bleeft in gebruik van 1936 tot 1985 (met een onderbreking tussen 1939 en 1945). Deze televisie kon één enkele zender ontvangen, namelijk de BBC op een vaste frekwentie die éénmaal in de fabriek ingesteld werd. Het beeldscherm was rond maar er werd slechts een deel ervan gebruikt, de rest was afgedekt (zie testbeeld lager).
De norm was primitief en de beeldkwaliteit was niet optimaal, maar dit was "state of art" in die tijd. Zelfs na de overstap op de 625 norm bleven de zenders in werking om dat het bereik groter was (VHF en beperkte bandbreedte vanwege de lage resolutie).
De televisie is aan het wegkwijnen. Heel lang geleden had men slechts een paar zenders ter beschikking, en iedereen keek naar dezelfde programm's. Er werd dan duchtig gediscussieerd op school of op het werk over de voorbije programma's. De uitzendingen hadden ook een groter inpact dan nu: cfr. de Panorama uitzending over de Millet jasjes (gevolgd door het cijfercanon Dallas).
De geschiedenis van de televisie in drie stappen
I. Een testbeeld bij het begin van het televisietijdperk
De vorm was aangepast aan de vorm van het scherm van de eerste zwart-wit televisies: de eerste beeldbuizen waren rond, met een afdekplaat boven en onder. Het was niet mogelijk beeldbuizen te fabriceren met een rechthoekig scherm.
De eerste kleurentelevisies hadden opnieuw een rond scherm zodat de convergentie gerealiseerd kon worden met de beperkte middelen van toen.
II. Explorer satellieten met beeldplaten
De twee explorer satellieten die de ruimte ingestuurd werden in de jaren 1970 bevatten verschillende beelden die opgenomen werden als videosignaal. In plaats van de beelden mee te sturen als afdrukken of als relief werden de beelden doorgestuurd als analoog videosignaal op een gramofoonplaat. Om de plaat af te lezen werd er ook een naald en een opnemer voorzien.
De gramofoonplaat werd toen aangezien als het beste medium voor langdurend opslag (de plaat had een beschermende coating), en de resolutie van een televisiebeeld werd toen "adekwaat" bevonden.
De beelden werden afgetast lijn per lijn, maar in plaats van horizontale lijnen te gebruiken zoals bij televisie, zijn het verticale lijnen, maar het maakt niet veel uit. Het eerste beeld bevat een cirkel (voor calibratiedoeleinden). De cirkel is ook opgenomen op de afbeelding die als handleiding moet dienen.
Er zitten meer dan 100 beelden op de plaat (naast muziek en andere geluiden). Er zijn zowel wetenschappelijke figuren (het binair en decimaal stelsel, het ADN,...) als foto's uit het dagelijks leven. De afbeeldingen werden langzaam ingescand, zodat het spectrum overeenkomt met het audiospectrum. De omzetting werd uitgevoerd door een bedrijf dat gespecialiseerd was in het doorsturen van televisiebeelden via de telefoonlijn (een eigen versie van de belino). Hier werd er een hogere scanfrekwentie gebruikt omdat de kwaliteit van de opname hoger ligt.
Het aantal lijnen is beperkt tot 512 (macht van twee, maar dat was ook de resolutie van de televisie van toen). Er kan één beeld opgenomen worden per 4.2 seconden. De bandbreedte van het videosignaal bedraagt 22kHz (de hoogste frekwentie die er op de plaat opgenomen kon worden).
De beeldopbouw gebeurt in 4.2 seconden, terwijl die van een televisiebeeld in 0.02 seconde gebeurt (50 beelden per seconde). De aftastfrekwentie van televisie is 210× hoger, wat overeenkomt met een bandbreedte van 4.6MHz minimum.
Het decoderen wordt niet vergemakkelijkt door het feit dat er geen synchronisatiepulsen aanwezig zijn, maar de timing is in de handleiding op de hoes opgenomen. Ten gevolge van de beperkte bandbreedte is er geen vast zwartniveau, en aangezien er ook geen syncpulsen aanwezig zijn, kan het niveau niet reconstrueerd worden. Tussen ieder beeld zit er een pauze van ongeveer één seconde.
III. Het einde van de VRT
En het is zover: vanaf 1 december 2019 zijn de zenders van de VRT niet meer gratis te ontvangen met een antenne. Het einde van een periode, tot nu dan was de VRT verplicht zijn aanbod gratis ter beschikking te stellen. Bron: Het Nieuwsblad: "VRT zenders blijven op antenne (maar niet meer gratis)" Belga bericht 30.08.18.
De ondergang is begonnen met het stopzetten van de normale analoge uitzendingen en het overstappen op DVB-T. Technisch gezien een heuglijk feit, want op één frekwentie kunnen er een 10-tal programma's ondergebracht worden (zowel televisie als radioprogramma's).
Maar bij het stopzetten van de analoge uitzendingen zijn er veel kijkers niet overgegaan naar de digitale norm. Ze hebben besloten om ofwel niet meer naar de televisie te kijken, ofwel televisie te kijken via hun internet abonnement, ofwel een kabelabonnement te nemen. Je kon toen nog altijd naar de televisie kijken, maar je had een DVB-T ontvanger nodig (of een televisie met ingebouwde DVB-T decoder).
Nu kan je nog altijd via de antenne kijken, maar niet meer via de zenders van de VRT, wel via die van Antenne TV, een commerciele onderneming. En die bieden hun diensten natuurlijk niet gratis aan, je moet ervoor 10 euro per maand betalen (een een aangepaste decoder kopen, want je decoder die je voor DVB-T gekocht hebt volstaat natuurlijk niet).
Je krijgt er ook de commercieele zenders VTM en RTL erbij, maar niet de nederlandse zenders van de openbare omroep. Antenne TV gebruikt immers maar één frekwentie, en het aantal zenders die hierin ondergebracht kunnen worden is beperkt. Dan maar de commercieel minder interessante zenders eruit laten, nietwaar (Antenne TV wordt zowel betaald door de kijkers die een decoder huren als door de programma-aanbieders).
Het is duidelijk het einde van een periode, die in eind 1953 begonnen is met de eerste televisieuitzendingen in België (kijk- en lustergeld werd pas in 1958 ingevoerd, als er genoeg kijkers waren). De cirkel is rond (zoals de eerste televisieschermen).
Bovenaan deze pagina hadden we het over de Millet jasjes. Zal er ooit een televisieprogramma nog zoveel reakties teweeg brengen? Televisie is dood, de kijkers zijn verspreid, zitten op instagram, lezen enkele facebook berichtjes en spelen computerspellekes. Op de computer wordt er niet meer naar één programma gekeken, maar wordt er constant gezapt: een film op netflix, een stukje nieuws terwijl het eten aan het opwarmen is, een spelletje op VTM tot aan de reklame in het midden van het programma.
De televisie wordt gebruikt om foto's te bekijken, als schilderij (televisie staat aan vanaf 8 uur 's morgens in plats van de radio), als spelconsole, om te bladeren door de honderden programma's (om dan te besluiten dat er echt niets op TV te zien is).
|