Franse televisie
moet het stellen met AM geluid
Televisie

Na de tweede wereldoorlog wordt er weer onderzoek gedaan naar de televisie. Voor (en tijdens) de tweede wereldoorlog waren er al televisieuitzendingen, maar er werd geen onderzoek gedaan: alle slimme koppen werden ingezet in minder vredelievende domeinen.
-

-

Na de oorlog kiezen de europeanen de beste norm, maar de fransen die vooral een systeem willen die zo weinig mogelijk compatibel is om hun eigen industrie te beschermen kunnen enkel nog voor een minderwaardig systeem gaan. Bij het europees systeem (de B- en later ook de G-norm en I-norm) wordt er FM geluid gebruikt.

De fransen hebben besloten de positieve modulatie te blijven gebruiken. Dit systeem hebben ze eigenlijk van de duitsers "gekregen" toen die voor de amerikanen moesten vluchten en de zendinstallaties noodgedwongen moesten achterlaten. Het franse 441 lijnen televisiesysteem was eigenlijk een duits systeem. Ook de engelsen hadden een positieve modulatie en 405 lijnen, maar zijn overgestapt op een systeem die redelijk compatibel was met het europees systeem toen ze hun zenderpark na de tweede wereldoorlog vernieuwd hebben (CCIR norm I).

De positieve video modulatie heeft talrijke nadelen: het is namelijk moeilijk om een gainregeling te ontwerpen en de stoorpulsen zijn meer zichtbaar (als witte stippen in beeld). De positieve modulatie is ook moeilijk compatibel met het FM geluid en men kan het intercarrier principe niet toepassen omdat er geen videomodulatie is tijdens de syncpulsen.

Indien men een positieve videomodulatie gebruikt, moet men eigenlijk AM geluid gebruiken. En als men AM geluid gebruikt, is het intercarrier principe in ieder geval uitgesloten aangezien de interdraaggolf een sterk videocomponent (amplitude gemoduleerd) bevat.

We hebben dus een audio middenfrekwent signaal die afgetapt wordt na de tweede video middenfrekwent trap (zoals bij de televisieontvangers met FM geluid van de eerste generatie). De bandbreedte wordt bewust breed gehouden zodat een licht verkeerde afstemming niet tot gevolg heeft dat het geluid verdwijnt.

Maar bij AM ontvangst zijn er veel storingen. Mensen die naar de radio luisteren zijn het gewoon bij AM uitzendingen, maar ze willen toch iets beters met het nieuwe medium. De storingen zijn des te meer aanwezig omdat de bandbreedte noodgedwongen groot wordt gekozen.

De storingen zijn vooral sterke spanningspieken die moeilijk weggefilterd kunnen worden door klassieke low pass filters. Gebruikt men een normale low pass filter, dan worden ook de hoge tonen onderdrukt. Men moet een heel steile filter gebruiken, maar dit kost een extra buis en dit is niet de weg die men volgt.

Goedkope franse toestellen zijn enkel uitgerust met een detectiediode (zonder ruisonderdrukking), maar dit volstaat niet voor toestellen van een hogere prijsklasse (multinorm toestellen die ook de franse normen kunnen ontvangen). Het zou anders teveel opvallen hoe slecht het franse systeem wel is.

Deze schakeling maakt het mogelijk de spanningspieken te onderdrukken zonder de geluidskwaliteit negatief te beinvloeden. Er wordt een extra germanium diode gebruikt. Zo'n diode wordt gekenmerkt door een kleine lekstroom. Zou men een moderne siliciumdiode of een buis gebruiken, dan moet men een weerstand van hoge waarde in parallel met de diode plaatsen.

De condensator van 0.1µF wordt opgeladen tot op de gedetecteerde spanning. Indien het audio signaal luider wordt, dan wordt de condensator verder opgeladen. Aangezien er weinig verschillen zijn tussen de opeenvolgende periodes heeft de diode geen invloed.

Een stoorpuls wordt gekenmerkt door een negatieve spanningspiek (de hoofddiode levert een negatieve spanning die ook gebruikt wordt voor de automatische volumeregeling). Door de spanningspiek gaat de diode in geleiding en vermindert zo de stoorpuls.

Dit systeem is voldoende om het videosignaal op te poetsen (zie schakeling van een engelse televisie met CCIR A norm), maar voor het geluid is de schakeling eigenlijk ontoereikend. Televisietoestellen met AM geluid gebruiken een verbeterd systeem, je zal vaak de technische benaming rate of change noise limiter tegenkomen.


De detectiediode is V5b en de filterdiode V13b. De filterdiode wordt in lichte geleiding gehouden door een zwakke stroom (aangevoerd door de cyan lijnen), de weerstanden hebben een waarden van 2.7 en 1MΩ. Als er een storing ontvangen wordt, dan veroorzaakt die een sterke negatieve puls waardoor de filterdiode tijdelijk uit geleiding gaat (noise gate). Zo wordt de storing tegengehouden. Op de schakeling heb je verder in het paars het radiofrekwent audiosignaal en in het groen het gedemoduleerd audiosignaal. De AVR is in het orange.

Bij de franse televisietoestellen heeft de basisversie enkel een detectiediode, de luxere uitvoering is uitgerust met een ruisfilter (bouchon anti parasites), zie afbeelding hieronder.

De detectiediode levert een negatieve spanning (die ook voor de automatische volumeregeling AVR gebruikt wordt). Deze spanning komt terecht op de kathode van de filterdiode via de weerstanden van 470kΩ R37 en R38 (blauw punt). Dankzij deze negatieve vorospanning is de diode in geleiding, de anode is minder negatief dankzij de twee weerstanden R34 en R35 die de voorspanning verlagen.

Bij een stoorpuls is er een negatieve spanningspiek die via C84 tot aan de anode van de filterdiode komt, waardoor de diode even uit geleiding gaat. De stoorpuls kan dus niet door.

De volgende schakeling is uitgegroeid tot een standaardschakeling die in alle Philips televisies gebruikt werd.

De eerste diode (q) detecteert de positieve periodes van het middenfrekwent audiosignaal. Het audiosignaal wordt aan de tweede diode (ac) aangeboden via condensator x. De tweede diode is in geleiding dankzij de positieve voorspanning op de anode zodfat het geluid door de diode kan. De voorspanning is afkomstig van twee hoogohmige weerstanden en hangt af van de geluidsintensiteit.

De gele lijn is de automatische volumeregeling, die zeker nodig is bij AM. Omdat de televisie transistoren gebruikt moet er een positief gaande regelsignaal aangemaakt worden.

Als er een stoorpuls ontvangen wordt, dan komt er een positieve puls op de cathode van de tweede diode, waardoor de diode uit geleiding getrokken wordt (noise gate). De stoorpuls wordt dus onderdrukt. Deze schakeling werkt uitstekend waardoor de geluidskwaliteit eigenlijk heel goed is (maar het is nog steeds geen FM geluid: de geluidsbandbreedte en de dynamiek zijn te beperkt).

De uitgang is hoogohmig en moet gebufferd worden door een transistor in gemeenschappelijke collectorschakeling. De AM detectie wordt op een aparte print uitgevoerd: dit zijn de eerste modules.

Met de franse norm met AM geluid is er geen stereo mogelijk. Later werd stereo mogelijk, maar enkel via digitaal geluid (nicam).

Het schema is afkomstig van één van de televisies die hier besproken worden.

De volgende schakeling toont het complete AM geluidsgedeelte van een multinorm Philips televisietoestel, deze schakeling (die blijkbaar heel goed voldeed) werd in opeenvolgende generaties gebruikt. Men erkent hier de duidelijkheid die eigen is aan de Philips schemas. Geen enkele fabrikant maakt betere schema's.

Het middenfrekwentgedeelte bestaat uit drie transistoren, die nodig zijn omdat de MF kringen breedbandig zijn om een lichte afstemming te kunnen opvangen. Een transistor dient voor de automatische volumeregeling (ook noodzakelijk bij AM). De uitgang is hoogohmig en wordt door een buffertransistor aangepast.

Publicités - Reklame

-