Buizenversterkers
Igor S. Popovich
 

Je wilt een buizenversterker bouwen maar je vertrouwt deze website niet? Geen probleem: lees dan de boeken van Igor S. Popovich die je zullen helpen. Of juist niet.
-

-

Je kan verschillende boeken vinden over de bouw van lampenversterkers. Eén dat wel speciaal is, is die van Igor S. Popovich. De materie die behandeld wordt is zo uitgebreid dat die over drie boeken uitgesmeerd moest worden.

Het heeft weinig zin om als beginneling enkel boek 1 te kopen of als expert enkel boek 3. De informatie is uitgesmeerd over de drie boeken, en er is geen duidelijke onderverdeling "theorie - praktijk - voorbeelden". Neen alle boeken hebben dezelfde ondertitel "design, construction, testing, repairing, upgrating"; Je zal dus de drie boeken moeten kopen, want de informatie die je zoekt zit toevallig in het boek dat je niet bezit.

Het boek is eerder bedoelt voor mensen die een bestaande versterker willen herstellen of upgraden. Je hebt een minimale kennis van electronica nodig, maar het boek is zoals een universiteitscursus: het gaat snel vooruit en het zit vol formules die de leraar niet uitlegt.

De informatie die gegeven wordt is zeer gecondenseerd en bedoelt voor mensen die al met buizenversterkers geëxperimenteerd hebben. Het boek heeft niet echt een duidelijke struktuur. De bedoeling van deel I was waarschijnlijk de basis te geven (basis electronica, soorten montages, enz) maar het is een boeltje geworden waarbij ook enkele commerciele schakelingen getoond worden.

Bepaalde buizen worden beschreven, maar de informatie is niet gecentralieerd maar staat links en rechts in het boek en is dus totaal onbruikbaar (worthless, meneer Popovich, worthless). De beschrijving staat zelfs niet bij de plaats waar de buis gebruikt wordt, hoe kan je trouwens weten dat een bepaalde buis in die schakeling gebruikt zal worden. In plaats van de basisparameters te geven (die iedereen op het internet kan vinden) had de auteur beter informatie gegeven die je niet in de datasheets kan vinden: waarom deze buis gebruiken? Hoe gedraagt de buis zich ten opzichte van andere soortgelijke buizen? Waarop moet je letten als je die buis gebruikt,...). Zoals die hier gepresenteerd wordt is die informatie worthless.

Deel III behandelt enkele commerciële schakelingen, maar je merkt direct wat de interesses van de auteur zijn: de single ended versterkers met triode (en je leert er een afkorting bij: SET: single ended triode). Relatief weinig andere schakelingen, terwijl de auteur terloops vertelt dat hij van de klank van de PL508 houdt. Erw orden weinig push pull versterkers of circlotrons besproken, terwijl de meeste buizenversterkers push pulls zijn.

Hij concentreert zich ook op oude buizen die tegenwoordig moeilijk te vinden zijn (en bijzonder duur). Ik weet dat de buizen EL152 en EL153 van Telefunken bijzonder zijn, maar ze zijn ook bijzonder duur (het waren oorspronkelijk klein vermogen zendbuizen). Telefunken gebruikt ook een eigen buisvoet die nu niet meer te vinden is. De schijver had beter een aantal buizen vergeleken, zowel algemeen (ECC81, ECC82, ECC83,...) maar ook tussen fabrikanten onderling. Met één ding kom ik wel overeen met de auteur: alles wat uit china komt is doorgaans brol. Dit land heeft nooit een eigen buizenproductie gehad, en de buizen die ze nu op de markt brengen zijn minderwaardige copies.

Hij gebruikt vooral buizen die hij in zijn buurt kan vinden (Australie). Je dacht dat de amerikaanse nomenclatuur het ergste was dat je kon vinden? Neen, het kan nog erger met de nummerbuizen. De 5687 wordt op pagina 243 gebruikt, maar wordt nergens beschreven en er worden geen alternatieven aangeboden. Het betreft een dubbel-triode die een hoge stroom kan leveren (brede cathode).

Er zit veel informatie in de boeken, maar de informatie is moeilijk praktisch te gebruiken wegens de ongestructureerde aanpak van de auteur. In een paragraaf kan je een nuttige idee vinden, maar er wordt weinig detail gegeven, en je hebt deze schakeling nu niet nodig. En een paar maanden later als je de schakeling wilt gebruiken kan je ze niet meer terugvinden.

Het boek is weinig praktisch: je hebt bijvoorbeeld geen hoofdstuk over het restaurern van oude, bestaande versterkers (welke onderdelen moeten best vervangen worden, op wat moet je letten bij het inschakelen, enz). Het is een boek die door een universiteitsprofessor geschreven is. Veel eruditie, maar een soldeerbout vasthouden is toch te min voor hem.

De drie boeken werden achter elkaar geschreven en er zijn thema's die terugkeren, zoals het berekenen en wikkelen van transformatoren. Maar er zijn weinig mensen die nog de uitrusting hebben om zelf transformatoren te wikkelen. Bizaar dat er geen hoofdstuk is over het zelf maken van direct verhitte triodes.

Het boek is weinig praktisch en is geen "Do It Yourself". Een DIY is doorgaans een knutselaar die laak heeft aan formules en direct verhitte triodes van voor de tweede wereldoorlog. Zijn boek is zoals een boek over schijnwerkerij, maar hij heeft het vooral over verven. En niet zomaal alle verven, maar waterverven (triodes). En niet zomaar water, maar bronwater (direct verhitte triodes). En uiteindelijk is er geen plaats meer in de drie boeken om het te hebben over houtsoorten en materiaal.

Je moet het boek meerdere keren lezen, want een week later ben je vergeten waar die specifieke schakeling zat. bepaalde dingen die in deel I uitgelegd worden begrijp je ook enkel als je deel III gelezen hebt.

Laten we enkele voorbeelden bespreken. Rechts een schakeling die mij zeer ineteressant lijkt, dit is waarschijnlijk een eigen uitvinding van Popovich, want ik ben die schakeling nog nooit tegengekomen. De schakeling wordt besproken op de pagina over alternatieve ultra lineaire schakelingen

In het boek zelf worden nauwelijks praktische details gegeven, geen praktische schakeling. De schakeling wordt in je schoot gegooid en "tirez votre plan". En het ergste is dat ik niet meer weet (een week later) in welk boek ik de schakeling gevonden heb... Dat zegt al genoeg over de structuur van het boek.

Een andere schakeling staat op de pagina over de dubbele mullard schakelingen, maar hier ook wordt de schakeling als voorbeeld gegeven en Popovski beperkt zicht tot het aangeven dat er 4 verschillende tegenkoppelingen toegepast worden. Het is een volwaardige schakeling met ultra lineaire uitgang, maar de gebruiker wordt niet verder geholpen: welke uitgangstransformator (en welke aansluiting voor de schermroosters van een EL34, ken jij die van buiten?)

Volgt een schakeling met de PL83 een buis die ontworpen is als video eindtrap maar die ook gebruikt kan worden in een audio versterker (in een push pull schakeling klinken de buizen zelfs beter dan de meer bekende EL84.

Het boek bevat ook twee ontwerpen met EL508 (één van de buizen die ik het liefst gebruik), maar de schakelingen zijn niet optimaal.

En uiteindelijke een schakeling om eindtrappen die in classe AB2 werken aan te sturen. De schakeling is tegenwoordig niet meer te gebruiken want de toegepaste buizen dateren van voor de tweede wereldoorlog. Maar de schakeling wordt tegenwoordig nog gebruikt in versterkers die buizen gebeuiken die in classe AB2 gestuurd kunnen worden (zoals de PL519) en versterkers die via hun schermrooster gestuurd worden. De schakeling wordt gewoon in je schoot geworpen, en that's it.

Publicités - Reklame

-