Buizenversterkers
Tips en trucs voor zelfbouwers
Lokale tegenkoppeling

De locale tegenkoppeling wordt toegepast op de eindtrappen (die verantwoordelijk zijn voor de sterkste vervorming), en eventueel ook op de stuurtrappen.
-

-


Tegenkoppeling via de anode
Shunt - shunt


Tegenkoppeling via de cathode (beter)
Serie -shunt

De lokale tegenkoppeling is weinig bekend, en toch heeft die talrijke voordelen. Ze wordt toegepast op de plaats waar de vervorming het hoogst is, dus de eindtrap. De locale tegenkoppeling is enkel mogelijk als iedere eindbuis zijn eigen stuurtrap heeft, of bij een single ended versterker met voortrap en eindtrap.

1Tegenkoppeling
via de anode		Shunt-shunt

De eerste mogelijkheid is een hoogohmige weerstand te plaatsen tussen de anode van de eindtrap en de anode van de stuurtrap, eventueel overbrugd door een kleine condensator van 10pF om de bandbreedte van de trap te beperken. De normale anodeweerstand van de stuurtrap blijft behouden. De tegenkoppeling werkt enkel op de eindbuis.

Deze eerste lokale tegenkoppeling kan in veel verschillende schakelingen toegepast worden:

  • Dit is altijd het geval bij een single ended eindtrap (geen push pull).
  • Het is ook mogelijk bij een Williamson schakeling, de schakeling leent zich het best om een lokale tegenkoppeling toe te passen.
  • Een long tail schakeling kan ook uitgerust worden met een lokate tegenkoppeling. Het verschil in versterking van beide triodes moet gecompenseerd worden, dit doet men best door de vervorming op het secundair van de outputtransformator te meten.
  • De schakelingen met parafase en cathodyne fasedraaier kunnen niet omgebouwd worden voor lokale tegenkoppeling vanwege de verschillende uitgangsimpedantie van de twee uitgangen.

Dit is een shunt-shunt tegenkoppeling: het signaal wordt parallel op de uitgang afgenomen en parallel teruggevoerd naar de ingang.

Deze schakeling kan niet gebruikt worden voor een sterke lokale tegenkoppeling, want enkel de eindtrap zit in de regellus. Bij een sterke tegenkoppeling moet de voortrap een sterker signaal leveren, waardoor de meeste vervorming nu in de stuurtrap ontstaat. De volgende methode is beter om een sterke tegenkoppeling mogelijk te maken.

2Tegenkoppeling
via de cathode		Serie-shunt
Een andere mogelijkheid is een terugkoppelweerstand te plaatsen tussen anode van de eindtrap en cathode van de stuurtrap. Naargelang de gebruikte driverbuis kan het nodig zijn een blokcondensator van 1µF te plaatsen in serie met de terugkoppelweerstand om de gelijkspanning tegen te houden. De condensator is nodig voor een ECC83 stuurtrap, niet voor een ECC82.

We berekenen dat de versterking van beide trappen 1000× bedraagt (60dB). De tegenkoppeling zal de versterking terugbrengen naar 330× (50dB), de tegenkoppeling is dus ongeveer 10 dB.

Deze tweede mogelijkheid heeft als voordeel dat de stuurtrap ook in de terugkoppeling betrokken wordt, maar vraagt een wijziging van het ontwerp (hier heb je een voorbeeldschakeling met lokale tegenkoppeling)

Voordelen van de lokale tegenkoppeling

De lokale tegenkoppeling (in welke uitvoering ook) heeft als voordeel dat de uitgangsimpedantie van de vermogensbuis verminderd wordt, dit is ook gedeeltelijk het geval met de globale tegenkoppeling. Daardoor kan de basweergave veel strakker gemaakt worden, de dempingsfactor wordt beter. De lokale tegenkoppeling kan een impedantie mismatch tussen de eindtrappen en de beschikbare outputtransformator opvangen.

De lokate tegenkoppeling heeft ook als voordeel dat de versterker meer stabiel zal werken. De tegenkoppeling kan de vervorming door de output transformator niet opvangen, maar dit is zowel positief als negatief: de outputtransformator veroorzaakt ook een frekwentieafhankelijke fasefout, die moeilijk gecompenseerd kan worden en voor onstabiliteit kan zorgen.

Men kan hier een tegenkoppelingsfactor kiezen die hoger is dan bij een globale tegenkoppeling omdat de versterker niet onstabiel wordt. De maximale tegenkoppelingsfactor wordt beperkt door de maximale uitsturing die de stuurtrap kan leveren.

De lokale tegenkoppeling kan samen met de globale tegenkoppeling toegepast worden. Omdat de lokale tegenkoppeling de vervorming reeds grotendeels onderdrukt, kan men met een beperkte globale tegenkoppeling werken.

Publicités - Reklame

-