Buizenversterkers
Gestabiliseerde voeding schermroosterspanning
Voeding

Bepaalde buizen (straalbundel tetrodes) werken best met een verlaagde schermroosterspanning. Ze hebben dan een hogere gevoeligheid en een betere lineariteit. De instelling van de eindtrappen hangt zeer sterk af van de schermroosterspanning (veel meer dan van de anodespanning). Het is daarom zinvol de schermroosterspanning te stabiliseren.
-

-

De stabilisatie van de schermroosterspanning heb ik zeker niet zelf uitgevonden: het werd in verschillende versterkers gebruikt om meer vermogen uit een eindtrap te halen zonder de maximale anodedissipatie te overschrijden. Een voorbeeldversterker staat op de pagina van de Schade tegenkoppeling
De instelling van de schermroosterspanning is zeer belangrijk voor bepaalde types straalbundel tetrodes zoals de EL500, EL504, EL508, EL509, EL519 (en corresponderende P-versies). Maar ook moderne buizen zoals de KT77, KT88, 6L6 en EL509S hebben baat bij een dergelijke stabilisatie. De KT88 kan werken met een anodespanning van 700V terwijl de schermroosterspanning op 250V gehouden moet worden.

De correcte waarde van de schermroosterspanning is zeer belangrijk, zeker als je een hoog vermogen wilt halen. Danzij de stabilisatie van de schermroosterspanning haald deze versterker een vermogen van 150W met slechts één paar PL519, de schakeling met PL519 staat halverwege op de pagina.

De schermroosterspanning bepaalt in grote mate het werkpunt van de eindtrap, in sommige versterkers worden de beam tetrodes zelfs gestuurd via hun schermrooster. Het is daarom geen slecht idee om deze spanning te stabiliseren.

Bij een buizenversterker moet er feitelijk maar één spanning gestabiliseerd worden, en dat is de schermroosterspanning van de eindtrappen, zeker als men het maximaal vermogen uit de buis wilt halen.

Extra achtergrondinformatie

  • Compensatie van de voedingspanning
    Door de schermroosterspanning te laten dalen bij stijgende voedingsspanning zorgt men ervoor dat de versterker zijn nominaal vermogen kan blijven leveren bij een lagere voedingsspanning en niet overbelast geraakt bij een hogere voedingsspanning.

  • De volledige hoogspanning stabiliseren?
    Dit is in het algemeen geen goede oplossing en we leggen uit waarom.

  • Compensatie bij polarisatie met cathodeweerstand?
    De versterkers die hier besproken worden hebben allemaal een polarisatie van het stuurrooster door een negatieve spanning. Maar wat met versterkers die een polarisatie hebben door een cathodeweerstand?

  • Alternatieve oplossing in plaats van een gestabiliseerde schermroosterspanning
    Het is eigenlijk een noodoplossing als je geen stabilisatie van de schermroosterspanning kan installeren.

  • Voorwaartse regeling
    Een beetje theorie: de regelsystemen (servo systemen). In de schakelingen om het werkpunt te stabiliseren gebruiken we een speciale servo-regeling: de voorwaartse regeling.
Laatste afbeelding rechts:
Bij kleine eindtrappen met bijvoorbeeld een paar EL508 volstaat vaak een spanningstabilisatie met een stabilisatorbuis zoals de OA2. Deze buis werkt zoals een zenerdiode. Je kan eventueel in de plaats van de OA2 een silicium zenerdiode van 150V 5W gebruiken, maar dan mis je de gloed van een ontladingslamp. Als een silicium zenerdiode begint licht af te geven, dan was er iets mis met je schakeling.

Deze stabilisatie kan je toepassen als de hoogspanning niet al te constant is en varieert naargelang de belasting. Dit gebeurt vaker als je een hoogspanningstransfo gebruikt die een beetje nipt is, maar zelfs een transfo met een voldoende vermogen kan een spanningsverandering van 10% hebben tussen nullast en vollast.

Je moet een condensator gebruiken op de uitgang van de stabilisatorbuis, want die buizen produceren een sterke ruis. De waarde is verplicht 0.1µF: een te lage waarde onderdrukt de ruis onvoldoende en met een hogere waarde kan de spanning gaan oscilleren.

De waarde van de weerstand pas je aan aan de hoogspanning: de buis kan een maximale stroom van 30mA verdragen en de stabilisatie is enkel gegarandeerd als de stroom minstens 5mA bedraagt. Eén stabilisatorbuis is voldoende voor 4 EL508 tetrodes als de stroom door de weerstand tussen 25 en 30mA ligt. Een versterker met een hoger vermogen en EL504 eindtrappen heeft één stabilisator nodig per kanaal.

Publicités - Reklame

-