Buizenversterkers
Gestabiliseerde voeding schermroosterspanning
Voeding

Beam tetrodes hebben er baat bij te werken met een gestabiliseerde schermroosterspanning. Deze voeding is zelfs gecompenseerd, in die mate dat het vermogen dat de eintrap kan leveren minder afhangt van de hoogspanning.
-

-

Iemand heeft mij gezegd dat het toch vreemd is dat ik een getransistoriseerde voorversterker gebruik, terwijl de gestabiliseerde voeding uitgerust is met een lamp.

Ik vind het niet vreemd: een voorversterker met twee transistoren is voldoende om twee eindtrappen in push pull te sturen (EL508 of EL504), terwijl de PCL805 zondermeer ideaal is als gestabiliseerde voeding.

Maar het omgekeerde is inderdaad ook mogelijk: een voorversterker met een triode-pentode (bijvoorbeeld een ECF80/PCF80) en transistoren in de voeding. De voorversterker met lampen heeft echter minder goede eigenschappen dan de transistorversterker en is beperkt in de sweep dat de buis kan geven (maximum 20W met een PL504).

Voor de transistorvoeding heeft men het probleem dat de stroomverterking van transistoren die geschikt zijn voor 250V en meer eerder beperkt is. Ik heb het probleem opgelost door twee transistoren te gebruiken: één met een hoge versterking maar een lage spanning, en één die geschikt is voor een hoge spanning. Maar omdat iedere transistor in gemeenschappelijke emitterschakeling de fase omkeert heb ik de transistor via zijn emitter gestuurd (geaarde basisschakeling, in dit geval is het ook een cascodeschakeling). Het werkt perfect, zowel met transistoren als met lampen.

De eerste transistor is geschakeld als comparator en het is mogelijk om transistoren met een hoge versterking te gebruiken (BC147C, BC547C, 2N2222A,...). De voeding van dit deel van de schakeling komt van de gelijkgerichte en gefilterde gloeispanning (12.5V∿). Het verbruik op de 18V is ongeveer 5mA en de spanning moet mooi gefilterd zijn.

De tweede transistor is een hoogspanningstransistor zoals de BUX87. De transistor wordt hier voornamelijk gebruikt om het laagspanningsgedeelte te scheiden van het hoogspanningsgedeelte. De stroom door de transistor bedraagt ongeveer 1mA en er is geen koelplaat nodig.

De mosfet levert de spanning voor de schermroosters van de 4 beam tetrodes. Voor PL504/EL504 bedraagt de spanning best 150V, de berekeningen van de weerstanden zijn gedaan met deze spanning. De 100Ω stopweerstanden moeten zo dicht mogelijk bij de buis geplaatst worden. Ik heb geen type mosfet aangegeven omdat er zo veel verschillende types bestaan. Ik gebruik een IRFP460, goed voor 500V en 12A.

Opgelet: zelfs een transistor die geschikt is voor 12A kan beschadigd worden door een plotse spanningspiek (slechte contacten), ik heb het meegemaakt. Daartegenover heeft een buis geen last van een overbelasting.

Een kleine koelplaat kan nodig zijn voor de mosfet: de dissipatie op maximaal vermogen bedraagt 6W en minder dan 1W als de versterker in rust is. Voor een PCL805 is er geen "koelplaat" nodig (maximale dissipatie van 9W), voor de mosfet moet je een koelplaat voorzien vanaf 2W.

De hoogspanning bedraagt 320V en kan terugvallen tot 280V op maximaal vermogen (dit hangt af van de gebruikte voedingstransformator en het is best een transfo te gebruiken voor 65 à 80VA voor een stereo versterker). Zelfs met de spanningsterugval levert de versterker eenzelfde vermogen dankzij de compensatie van de schermroosterspanning, dit is de funktie van de weerstand van 2.7MΩ.

De schakeling is berekend voor een hoogspanning van 320V en de waarde van twee weerstanden moet aangepast worden indien de spanning meer dan 10% zou verschillen. Het betreft de weerstanden van 2.7MΩ en 120kΩ.

De tweede schakeling rechts is een aanpassing voor PL508/EL508 (g2 = 195V): 2.7MΩ wordt 1.5MΩ, 200kΩ wordt 270kΩ en 705kΩ wordt 8.2kΩ. De zenerspanning bedraagt hier 6.1V.

Een geschikte verhouding voor de twee weerstanden die de spanning instellen is 1:5 (bijvoorbeeld 270k voor de uitgang en 1.5M voor de voedingsspanning).

De waarde van de kleine condensatoren (47 en 100nF) is niet kritisch en je kan gebruiken wat je beschikbaar hebt. De aangegeven waarden zijn minimum-waarden.

De transistorschakeling heeft genoeg aan een spanningsval van 10V tussen voedingspanning en uitgangspanning. De schakeling met PCL805 heeft een voedingsspanning die 50V hoger ligt dan de uitgangspanning. De spanning blijft stabiel op 1V na voor een stroom van 5 à 10mA.

Publicités - Reklame

-