Buizenversterkers
gloeispanning
Voeding

Men kan de gloeispanning bekomen met een schakelende voeding voor halogeenverlichting. Deze transfo's leveren ongeveer 11.5V en kunnen twee 6.3V buizen in serie voeden. Een andere mogelijkheid is een kleine 12V voeding voor electronische apparaten gebruiken.
-

-

Electronische transfo's voor 12V hebben een hoog rendement en je zou geneigd kunnen zijn om ze te gebruiken voor de gloeistroom. Twee identieke buizen in serie is gemakkelijk te realiseren als je een stereo versterker bouwt.

Je kan dergelijke electronische transformatoren gemakkelijk vinden: de meeste electronische apparaten gebruiken zo'n voeding: routers, bureaulampen, voeding voor een draagbare radio,... 12V is langzamerhand een standaard voedingsspanning geworden. Deze transformatoren zijn klein en kunnen een stroom van 3A leveren, juist genoeg voor een kleine versterker met vier ECL86 (1.4A in twee kringen = 2.8A). Kijk op de behuizing of de transfo de nodige stroom kan leveren. Deze voeding wordt gebruikt in een monobloc met tweemaal ECL805 en er is geen enkele storing te horen als je volgende maatregelen neemt.

In de behuizing zit een schakelende voeding: tegenwoordig mogen er geen lineaire voedingen meer gemaakt worden want ze hebben een te lage arbeidsfactor en crestfactor. Schakelende voedingen veroorzaken electrosmog en buizenversterkers zijn daar zeer gevoelig voor want er wordt gewerkt met schakelingen die een hoge impedantie hebben. Je moet twee maatregelen nemen om de spanningspieken tegen te houden.

Deze voedingsblok rechts die gelijkspanning levert werd gebruikt om actieve speakers te voeden, maar er kwamen toch storingen door, een filter was dus noodzakelijk (natuurlijk werden de actieve computerspeakers snel vervangen door een kleine versterker met ECL805).

Electrosmog (radiostoringen)

De voedingen schakelen op een hoge frekwentie (50kHz of meer) die gemakkelijk uitgestraald kunnen worden. Deze frekwenties zijn niet hoorbaar, maar mengproducten zijn misschien wel hoorbaar. Er is een europese grens vastgelegd wat betreft de maximale straling, maar die ligt te hoog voor een lampenversterker.

De enige oplossing is de voeding in een metalen behuizing plaatsen en die aan de massa te leggen. Hou rekening met het feit dat dergelijke voedingen minder betrouwbaar zijn dan een gewone transfo en dat je ze misschien binnen enkele jaren zal moeten vervangen.

Storingen via de voedingskabels

De storingen zitten ook op de voedingsdraden (zowel input, maar vooral output) en die draden kunnen als antenne fungeren. De spanningspieken die door de schakelende voeding veroorzaakt worden kunnen de buizen binnendringen via de gloeidraad en dan capacitief overgebracht worden naar het rooster.

Dit is een typische voortrap van een lampenversterker, met een spanningsversterker en een fase omkeertrap (cathodyne).

De gloeidraad fungeert hier als een soort antenne (capacitieve koppeling).

De storing kan inwerken op het rooster van de voortrap (dit is meestal een hoogohmige ingang) en op het rooster van de cathodyne die ook een relatief hoogohmige cathode heeft.

De storingen op de kabels moeten zo snel mogelijk geblokkeerd worden (dus in de metale behuising van de voeding) door een paar condensatoren en smoorspoelen, bijvoorbeeld een blokcondensator van 10µF aan de kant van de voeding, twee smoorspoelen van 22µH en een elko van 470µF zoals getoond op de foto boven rechts.

Voedingsblok voor halogeenverlichting

We hebben eerst de transformatoren voor halogeenvoedingen. Deze transformatoren kunnen gebruikt worden zoals de normale transformatoren (hoogspanning en gloeispanning), behalve dat de spanning ongeveer 12V bedraagt in plaats van 6.3V. Er zijn geen speciale maatregelen nodig, men moet enkel twee identieke lampen in serie plaatsen (één lamp voor kanaal links, één lamp voor kanaal rechts).

Voedingsblokken voor halogeenverlichting zijn gemakkelijk te vinden en meestal ook zeer goedkoop, want handelaren proberen hun oude stock te liquideren. Er wordt minder en minder halogeenverlichting gebruikt en de voedingsblokken geraken daardoor niet meer verkocht. Eén pluspunt is dat deze blokken een hoger vermogen kunnen leveren: één voedingsblok is voldoende voor 4 EL34. Voor de voortrappen kan je een 12V voedingsblok gebruiken zoals boven beschreven.

Bij electronische voedingsblokken voor halogeenverlichting hebben we bijkomende problemen. Dergelijke voedingsblokken voor halogeenverlichting zijn meer rudimentair en produceren veel meer storingen. Gloeilampen zijn niet gevoelig voor dergelijke storingen, maar electronische toestellen wel.

Een ander probleem is dat deze voedingen een wisselspanning leveren. Geen mooie sinus, maar een vervormde blokgolf. We moeten die blokgolf gelijkrichten, niet omwille van de wisselspanning, maar omwille van de steile flanken van de blokgolf.

We hebben links de volledige schakeling om de storingen te onderdrukken.

Ten eerste zit de voeding voor de gloeispanning in een gesloten metalen behuizing.

De blokgolf wordt direct gelijkgericht, gebruik hiervoor specifieke diodes die in schakelende voedingen gebruikt worden zoals SB540, dit zijn schottky diodes met een lage spanningsval, geschikt voor 5A en 40V.

Dan volgt een filtereenheid die vergelijkbaar is met die van de normale voedingsblok: eerst een paar niet-gepolariseerde condensatoren, twee smoorspoelen en dan een elko. Plaats geen condensatoren op de uitgang van de schakelende voeding, want hier hebben we wisselspanning. De condensatoren zouden de wisselspanning kortsluiten en de voedingsblok zou vroegtijdig sneuvelen.

Je ziet dat er ook condensatoren gebruikt worden om de storingen af te voeren naar de behuizing. Dit werkt enkel als de behuizing goed met de massa verbonden is om de storingen af te voeren. Dergelijke condensatoren kan je ook gebruiken in de eerste gelijkspanningsvoeding (zie afbeelding boven rechts).

Negatieve roostervoorspanning

Soms wordt de gloeispanning gebruikt om de negatieve spanning voor de roosters van de eindtrappen te verzorgen (6.3V gelijkgericht en verdubbeld levert ongeveer -18V, goed voor een versterker met ECL86 of EL84). Gebruik je een transfo met een secundaire wikkeling van 12V, dan heb je zelfs geen spanningsverdubbelaar nodig.

Hier is dat niet mogelijk met de voedingsblokken voor electronische toestellen die gelijkspanning leveren. De halogeenvoedingen leveren wel een wisselspanning maar door de blokgolfvorm is de effectieve spanning gelijk aan de piekspanning. De gelijkgerichte en gefilterde spanning is dus niet 1.4× hoger dan de wisselspanning, maar dat kan geen kwaad omdat we vertrekken van -11.5V. Gelijkgericht, verdubbeld en gefilterd hebben we ongeveer -20V à -22V.

Je kan ook de negatieve roostervoorspanning uit de hoogspanning betrekken, dit staat uitgelegd op de pagina over de negatieve roostervoorspanning.

Publicités - Reklame

-