Buizenversterkers
De klassieke push pull versterker
Push pull

Tussen al die speciale schakelingen vergeet men de meest gebruikte schakeling, de symmetrische push pull balansversterker. Op deze eerste pagina tonen we enkele standaardschakelingen.
-

-


EF91
Eerste schakeling: de EF91 werd in grote aantallen geproduceerd en was dus goedkoop. Men kon een versterker met een vermogen van 4W bouwen met een paar EF91 als eindtrap.


EL84
De tweede schakeling is de klassieke Mullardschakeling met EL84 in kitvorm (zelf te bouwen). Een dubbelzijdige gelijkrichtbuis, een voorversterkerpentode, een dubbele triode in long tail en twee EL84.


EL34
De derde schakeling gebruikt een paar EL34 als eindtrappen.


Moderne versterker
Een moderne versterker met ringkerntransformatoren, maar een te zwakke cathodyne als fase-omkeertrap.

Hybride versterker
De versterker gebruikt zowel transistoren als beam tetrodes. Eenvoudige schakeling en zeer lage vervorming.
De klassieke push pull schakeling is een symmetrische schakeling, waardoor bepaalde vervormingen goed onderdrukt kunnen worden. Deze vervormingen treden het meest op aan de eindtrap, waar er een grotere spanningszwaai aanwezig is. De klassieke push pull heeft een balanstransformator nodig. De uiteindelijke geluidskwaliteit wordt in grote mate bepaald door die transfo.

Deze push pull wordt ook balansversterker genoemd of parallele push pull, want er bestaat ook een serie push pull. Het zijn twee symmetrische versterkers die bepaalde vervormingen kunnen onderdrukken (dit wordt aangetoond op een volgende pagina).

Oorspronkelijk werd de push pull schakeling enkel gebruikt voor sonorisatie, want men kon een relatief hoog rendement bekomen door de eindtrappen in classe AB of zelfs B te laten werken. Voor huishoudelijk gebruik was een single ended schakeling voldoende geacht, en dan gebruikte men een EL41 of EL84. Ondanks de zware bombardementen tijdens de tweede wereldoorlog hadden de mensen toen een beter gehoor dan tegenwoordig.

Basisconfiguratie push pull versterker

Een klassieke push pull versterker bestaat uit een voorversterkertrap 1, bijvoorbeeld de helft van een ECC83 (triode), gevolgd door een fase-omkeertrap 2 (de andere triode). Beide eintrappen 3 (bijvoorbeeld twee EL84) worden aangestuurd door de fase-omkeertrap. Met deze combinatie kan men een goed klinkende versterker bouwen met relatief weinig onderdelen. Een andere mogelijkheid is twee combi-buizen gebruiken zoals de ECL86 (triode + pentode).

Indien men meer dan 10 à 15W nodig heeft, dan heeft men zwaardere eindtrappen nodig, zoals een paar EL34. Deze buizen moeten ook sterker aangestuurd worden, daarvoor is de enkelvoudige fase-omkeertrap echter te zwak. Men gebruikt dan een long tail schakeling met twee triodes, of een Williamsonschakeling met drie triodes (plus de voorversterkertriode).

Een opmerkelijke trend was het gebruik van lijneindtrappen zoals de EL500 en PL500 te gebruiken als eindtrap. Deze buizen die in alle televisies gebruikt werden waren goedkoper dan de echte audio-buizen zoals de EL34.

De long tail fase-omkeertrap wordt vaak Mullardschakeling genoemd, want de fabrikant gebruikte deze constructie in nagenoeg alle versterkers in bouwkit. Een lijst van de mogelijke fase-omkeertrappen staat hier.

Vanaf deze schakelingen, die in de jaren 1950 ontworpen werden kan men nu nog steeds hoogwaardige versterkers bouwen. Het vermogen werd toen aangegeven met een vervorming van 1% of meer. De vervorming kan men tegenwoordig terugbrengen tot 0.1%.

Op een volgende pagina bespreekt ik de voor- en nadelen van een push pull versterker. Er staan veel oscilloscoopbeelden die de heel geleidelijke overgang van werkingsclasse A naar werkingsclasse AB tonen.

Op een derde pagina komen de werkingscurves van een single ended versterker aan bod, dan de curves van ene versterker die altijd in classe A werkt en een versterker die in classe AB werkt.

De versterker van Velleman wordt hier besproken. Deze versterker kon als kit of als kant-en-klare versterker gekocht worden.

De Williamson versterkerconfiguratie wordt vaak gebruikt van zodra een wat hoger vermogen nodig is.

Publicités - Reklame

-