Buizenversterkers
Nieuwe toepassingen voor de PCF80
PCF80

De PCF80 werd vroeger gebruikt als mengtrap en middenfrekwenttrap in televisies. Maar de buis kan tegenwoordig gebruikt worden als voorversterker en cathodyne fasedraaier en zelfs als eindtrap.
-

-

In een televisie werden er meerdere PCF80 buizen gebruikt. De buis werd oorspronkelijk voorzien als mengtrap voor band I en band II (VHF televisie) maar ondertussen heeft men betere buizen ontworpen voor die functie. De PCF80 werd dan vooral als middenfrekwent versterker gebruikt. Als men echter hoort dat de buis oorspronkelijk ontworpen werd als mengtrap dan zou men kunnen denken dat de buis bijzonder weinig lineair werkt (het "mengen" is gebaseerd op de niet-lineariteit van de versterker).

Maar de lineariteit van de PCF80 valt reuze mee, de buis werd zelfs in bepaalde televisies gebruikt als video-eindtrap, waar de buis een signaal van 100V top-top moet leveren. In sommige ontwerpen werd de buis zelfs gebruikt als rastereindtrap, maar dat was een beetje teveel gevraagd.

Met een maximale anodestroom van 10mA continu en een dissipatie van 1.7W is dit geen buis die normaal als eindtrap kan gebruikt worden, maar het is mogelijk een kleine versterker te bouwen voor een vermogen van 500mW single ended en een beetje meer dan 1W in push pull. Kijk voor voorbeeldschakelingen naar de EF80 die ook in zeer grote aantallen gemaakt werd en gebruikt werd in enkele radiotoestellen (juist na de oorlog) als een laag vermogen voldoende was (of als de prijs zeer laag gehouden moest worden).

De PCF80 heeft een gloeispanning van 9V nodig (300mA). Er bestaat ook een minder gekende ECF80. Moet je een PCF80 gebruiken in een schakeling waar er enkel 6.3V voorzien is, dan kan je de spanning gelijkrichten en filteren met een zware elko, en je komt nipt aan de 9V gloeispanning als je schottky diodes gebruikt.

Zowel de triode als de pentode is geschikt voor een anodestroom van 10mA, doorgaans gebruikte men in de eerste HF en MF versterkertrappen een zo hoog mogelijke stroom om de signaal/ruis afstand te verbeteren.

De cathode heeft een langwerpige vorm zodat het rooster op een vaste afstand dicht bij de cathode geplaatst kan worden. Een constante afstand tussen cathode en rooster is belangrijk als de buis hoogfrekwent moet werken, en een dichte afstand is nodig als men een hoge versterking wenst.



De radio toont de plaatsting van de electrodes, die je ook kan zien op de pagina waar de lamp gedemonteerd wordt.

Destructive analyse van de PCF80
Een strip van de PCF80 leert ons heel veel over de buis zelf, veel meer dan je uit de datasheets zou kunnen halen. Zoals bij sommige andere buizen (zoals de PCL805 of PL508 die voor specifieke doelen ontwikkeld zijn) geven de datasheets enkel informatie hoe de buis te gebruiken in die specifieke situatie, niet hoe de buis in een audioversterker te gebruiken.

PCF80 als voortrap en cathodyne
Deze buis werkt zeer goed als voortrap (pentode) en cathodyne fasesplitter (triode). De pentode heeft als voordeel een hogere spanningsversterking in vergelijking met een triode en de buis kan daarom gebruikt worden met eindtrappen die minder gevoelig zijn en een hogere stuurspanning nodig hebben. Er worden verschillende schakelingen getoond.

PCF80 als (kleine) eindtrap
Men kan een kleine versterker bouwen met de PCF80. Single ended kan de buis een vermogen leveren van 500mW aan 32Ω, en dat is ruim voldoende om een koptelefoon aan te sturen. Met twee kleine buizen bouw je een complete versterker.

De triode van de PCF80 heeft een relatief lage spanningsversterking (µ = 20) maar een hoge stroomversterking (steilheid), wat de triode optimaal maakt als driver voor eindtrappen. De meest gebruikte schakeling is de cathodyne fase omkeertrap voor versterkers met een vermogen tot ongeveer 50W.

De pentode is een echte pentode (met drie roosters) zoals je op de demontage van de buis kan zien. Vanwege de wirwar van wikkelingen van de drie roosters is het onmogelijk een duidelijk beeld te tonen van de pentode in werking via de zijkant. Bij een voorversterkerpentode speelt het lager rendement van de pentode ten opzichte van een beam tetrode geen rol.

De pentode heeft een hogere versterking (in vergelijking met een triode) en wordt gebruikt als er een relatief sterke tegenkoppeling gebruikt wordt en/of als de eindtrappen weinig gevoelig zijn.

De Dynaco ST-70, de in de tijd meest verkochte audioversterker gebruikte als voortrap een 7199 triode-pentode. Deze buis is tegenwoordig moeilijk te vinden maar kan vervangen worden door een ECF80 (mits aanpassing van de aansluitingen). Gebruik je een PCL80, dan moet je de 6.3V gloeispanning gelijkrichten en filteren zodat je nipt aan de 9V gloeispanning geraakt.

Publicités - Reklame

-