| De PCF80 werd ontworpen als RF buis (radiofrekwenties), maar het bleek uiteindelijk een succesnummer te zijn en de buis werd op verschillende plaatsen in de televisie gebruikt. |
-
De PCF80 is eigenlijk een beetje de opvolger van de EF80: ook een buis die voor radiofrekwente toepassingen in televisies ontworpen werd, en dan voor verschillende functies gebruikt werd. De buis kan een wat hoger vermogen leveren dan de EF80.
Ik had de uitgangsimpedantie van de eindtrap geschat op 15kΩ, en dat blijkt ook te kloppen. Met een outputtransfo met een primaire impedantie van 5kΩ moet de belastingsweerstand 24Ω bedragen om een zo hoog mogelijk vermogen te hebben (aangesloten op de 8Ω uitgang van de transfo). Op dit ogenblik heb ik enkel een voeding van 300V, ik heb dus een extra anodeweerstand moeten gebruiken om de dissipatie in de pentode te beperken. De beste anodespanning om een zo hoog mogelijke audiovermogen te hebben en de dissipatie in de pentode niet te overschrijden is 170V als de anodestroom 10mA bedraagt. De schakeling rechts is een volledige single ended mono versterker. We lopen even de schakeling over. De voortrap is als comparator geschakeld, alle wisselspanningen zijn gemeten met een signaal van 400Hz, 1Vrms. De kathodespanning van 10.2V geeft aan dat de triode een lage spanningsversterking zal hebben. De differentiële stuurspanning van 166mV levert een uitgangsspanning op de anode van 1.230V, dus een spanningsversterking van 7.4×. Dit kan geen kwaad, want de pentode is zeer gevoelig. Voor de stabiliteit kan het nodig zijn een kleine condensator van 180pF naar massa op de anode van de pentode te plaatsen. Dit is nodig als de versterker met of zonder tegenkoppeling gemaakt wordt. Plaats je de condensator tussen de twee anodes, dan is een condensator van 18pF voldoende (het is een vorm van locale Schade tegenkoppeling die zeer effectief werkt. De pentode wordt volledig uitgestuurd met een ingangssignaal op zijn stuurrooster van 1.230V, wat overeenkomt met een spanningsversterking van 29×. Dat de pentode een hoge versterking zou hebben was al te zien aan de lage cathodespanning van 1.846V.
TegenkoppelingZonder tegenkoppeling is het signaal extreem vervormd en is de versterker onbruikbaar (op alle vermogens). De tegenkoppeling moet er zijn! Dit zijn de spanningen met een ingangspanning van 300mV:
Ultra lineaire aansluitingDe transfo heeft ook een UL aansluiting op 33% (ultra lineaire aansluiting). We gaan dit eens proberen! Normaal geeft een UL aansluiting een vermindering van het vermogen (door interne feedback), maar de cijfers zouden hier moeten meevallen omdat we de schermroosterstroom (die we anders verliezen) zouden kunnen benutten.Maar helaas, het werkt niet zoals gehoopt. De uitgangsspanning is teruggevallen tot 2.68V (360mW in plaats 530mW). De stuurspanning op het stuurrooster moet nu 2.12V bedragen in plaats van 1.23V. In dit geval is de sterkere stuurspanning niet erg, de spanning bedraagt slechts 6V top-top, en dat kan de triode gemakkelijk leveren. Maar we gebruiken de ultralineair schakeling verder niet meer. 500mW is voldoende voor een kleine computerspeaker. De meeste van die speakers worden aangestuurd door een LM386 die ook 500mW kan leveren. En het leuke is dat die speakers vaak een impedantie van 32Ω hebben, een impedantie die beter geschikt is voor onze lampenversterker dan voor de LM386. Haal de speakers uit de plastieken kast, maak een houten kast met de twee speakers en de complete versterker erin. Rechts: de signaalstarkte waarbij de eerste vervormingen optreden. Dit is bij een uitgangspanning van 3.28Vrms, wat overeenkomt met een vermogen van 535mW in 20Ω. De vervorming is weinig hoorbaar, het is geen harde clipping. De vervorming wordt minder als de buis volledig opgewarmd is.
VoedingJe hebt een transfo nodig van 18V 300mA voor de gloeistroom (je kan eventueel een transfo van 24V gebruiken, dan heb je een serieweerstand van 22Ω nodig), beide gloeidraden staan in serie (stereo single ended versterker). Je kan natuurlijk ook een transfo van 9V 600mA gebruiken.Voor de hoogspanning heb je een transfo van minstens 125V wisselspanning nodig (30mA of meer voor stereo). Gelijkgericht en gefilterd heb je een spanning van 170V of meer. Gebruik indien nodig weerstanden om de schermroosterstroom en de anodedissipatie te beperken. Sluit het schermrooster nooit direct aan op de hoogspanning, zelfs als die maar 170V bedraagt. Rechts: de weergave van een blokgolf is goed (frekwentie 1kHz), de signaalamplitude is wat verminderd om een correcte weergave te hebben. De stijgtijd is wat laag (maar beperkt de audio bandbreedte niet) en op het einde van de daling heeft men lichte parasitaire oscillaties. Dit is eigen aan veel single ended versterkers. Deze versterker doet het beter dan dure esoterische ontwerpen met direct verhitte triodes, gouden connectoren en zuurstofvrije verbindingskabels.
Push pullIk heb geen push pull versterker gebouwd. De instelling van de ruststroom is zeer kritisch omdat de pentode een hoge versterking heeft. Daarom is een instelling van de ruststroom eigenlijk enkel mogelijk met een polarisatie door een cathodeweerstand. De werking is daardoor noodgedwongen nagenoeg in classe A, met slechts een verdubbeling van het audio vermogen.Met een sturing door een negatieve spanning kan men een hoger vermogen bekomen, maar dat maakt de schakeling enkel veel te ingewikkeld. Wens je wat meer vermogen, gebruik dan een ECL86 die een vermogen van 3W kan leveren (en speciaal ontwikkeld werd voor dit doel). Rechts: de weergave juist voordat de vervorming begint op te treden. Dankzij de tegenkoppeling is het signaal absoluut niet vervormd. Dit is een versterker die ik zou kunnen overwegen als ik een heel kleine stereo versterker nodig heb: je komt toe met een vermogen van 10VA. De volgende test uit de reeks is met de PCL805 in een single ended configuratie. |
Publicités - Reklame