Buizenversterkers
Omroepversterkers van Geloso
807

Geloso was bekend vanwege zijn versterkers en omroepontvangers, maar ook zijn specifieke korte golf ontvangers. In de toestellen worden er componenten van Geloso zelf gebruikt (zoals Philips maakte Geloso zelf al zijn onderdelen).
-

-

Versterker Geloso 100W

We hebben twee Geloso versterkers met dubbele microfooningang en dubbele phono-ingang (zelfde amplitude als de huidige cinch ingang). Het zijn twee omroepversterkers (public address) waarbij de geluidskwaliteit minder belangrijk is. Deze versterkers werden ook in bioscoopzalen gebruikt, er is een uitgang om de fotecel van de projector te voeden (optisch geluid).

Er is een evolutie in de schema's van de versterkers, die anders heel sterk op elkaar lijken. De eerste versterker gebruikt tweemaal een 12SL7 als voorversterker, terwijl de tweede versterker twee 12AX7 (ECC83) gebruikt (modernere buis met noval buisvoet). De 12SL7 is beter bekend als 6SL7 versie, de buis heeft eigenschappen die hem plaatsen tussen de ECC81 en ECC83.

Microfoonversterkertrap en voortrap

De eerste buis is dus een dubbele triode 12SL7 of 12AX7 die als microfoonversterker gebruikt worden. De volumeregeling staat na de triode zodat het kraken van de volumepotmeter minder hoorbaar is (daardoor wordt ook de signaal/ruisverhouding verbeterd). Daardoor is er wel een triode nodig per microfooningang.

Er is ook een ingang op hoog niveau met een eigen volumeregeling. Kijk hoe de tekenaar aangeeft dat men te maken heeft met een logaritmische potentiometer! Slim gevonden!

De tweede buis 12SL7 / 12AX7 wordt als voorversterker gebruikt en de tweede triode dient voor de toonregeling. De toonregeling van de eerste versterker is bizaar te noemen, terwijl de toonregeling van de tweede versterker een echte, volwaardige Baxandallregeling is, een teken dat we naar een hogere kwaliteit gaan.

Fase omkeertrap (stuurtrap)

Als stuurtrap heeft men een 6L6 in de eerste schakeling. De buis is als triode geschakeld en stuurt ene transfo die voor de twee fasen zorgt. De 6L6 die single ended gebruikt wordt is minder lineair en moet als triode geschakeld worden.

Het gebruik van een transfo als omkeertrap was de normale manier van doen voor men een fase omkeertrap met triode ging gebruiken. De fase-omkeertrap met transfo heeft minder goede eigenschappen wegens de beperkte bandbreedte en faseverschuivingen, waardoor de tegenkoppeling complexer moet zijn. Hier heeft men het probleem opgelost door de eindtrap niet in de tegenkoppelinglus op te nemen, terwijl de eindtrap voor de meeste vervormingen zorgt. Maar de fase omkeertrap met transfo kon de eindtrap in classe AB2 sturen (dus met stuurroosterstroom) om meer vermogen te leveren, wat een fase omkeertrap met triode niet kan.

In de tweede versterker hebben we een 12AT7 (ECC81) die zowel een hoge spanningsversterking als een hoge steilheid heeft. De eerste triode is als comparator geschakeld en vergelijkt het ingangssignaal met het uitgangssignaal (tegenkoppeling). De tweede triode is als cathodyne faseomkeertrap geschakeld (dit is nipt om een paar 807 uit te sturen, als de versterker 100W moet kunnen leveren).

Push pull eindtrap

De eindtrap is standaard met een vaste negatieve stuurroosterspanning (-29V), een schermrooster aan 300V en de anode op 690V. De versterker wordt in mute geschakeld door de g2-spanning op -29V te brengen (aan de massa leggen was al voldoende geweest), dit wordt enkel gedaan bij de tweede versterker.

Men haalt het hoog vermogen met een relatief beperkte sweep door te werken met een zeer hoge spanning. Dit vormt geen probleem voor de 807 die een anodeaansluiting boven de buis heeft.

Men gebruikt gelijkrichterbuizen voor de hoogspanning en een seleniumgelijkrichter (eerste schakeling) of silicium diodebrug (tweede schakeling) voor de negatieve roosterspanning en de gloeispanning van de twee 12AX7 om zo de brom te verminderen.

Rechts de onderkant van de versterker (eerste versie), het valt goed op dat Geloso ook een componentenfabrikant was. De elko's in blokvorm zijn typisch voor Geloso: je zal dan ook de typische bekerelko's niet vinden in Geloso toestellen. De blauwe elko's rechts zijn achteraf bijgeplaatst, dat merkt men aan de slordige gele kabels.

Nabouwen?

Dit zijn twee omroepversterkers die niet ontworpen werden om hifi te leveren.
  • De stuurtransfo beperkt de bandbreddte en geeft extra fasefouten
  • Gebruikt men de versie met cathodyne, dan is de buis eigenlijk te zwak om hoog vermogen eindtrappen correct aan te sturen.
  • De 807 wordt niet meer gemaakt, de buisvoet is anders dan de meeste eindtrappen met octalvoet.
Een bestaande versterker restaureren is echter wel mogelijk, en moeten de 807 vervangen worden, dan je ze vervangen door bijvoorbeeld twee KT77 met aanpassing van het chassis (IO buisvoeten).

Publicités - Reklame

-