Buizenversterkers
eindtrap met novar buisvoet
7868

De amerikaanse codering van de buizen geeft weinig informatie, en zeker geen informatie over het gebruikte buisvoet. Maar in Amerika zijn er ook buizen die totaal geen informatie geven: het zijn de buizen met een gewone numerieke codering.
-

-

De europese EL506 is een equivalente buis, maar met een magnoval buisvoet. Het is een zeldzame buis die enkel door Brimar gemaakt werd. Brimar importeerde vaak buizen en ontwerpen uit de Verenigde Staten.
De 7868 is een buis ontworpen door audio toepassingen. De eigenschappen zijn goed, daarom dat ik de buis hier opneem: een vermogen van 23W (met d = 2.5%) in een ultra lineaire schakeling, stuurroosterspanning van -20.5V, anodespanning van 400V, 41Vpp ingangspanning, 60 - 115mA anodestroom en 8 - 18mA schermroosterstroom. Het vermogen stijgt tot 44W (d = 5%) met een gewone pentodeschakeling, 42Vpp in, -21V, anodespanning van 450V, schermroosterspanning van 220V, anodestroom van 40 - 145mA en schermroosterstroom van 5 - 30mA.

Deze buis is nog steeds te verkrijgen onder de referentie 7868 bij Conrad. Dit is de enige buis met "magnovalvoet" die specifiek ontwikkeld is voor hoogwaardige audiotoepassingen. Maar het probleem is de buisvoet, namelijk novar in plaats van de bij ons meer bekende Magnoval buisvoet, en ook niet te vergelijken met de kleinere noval buisvoet (gebruikt bij de meeste laagvermogen buizen vanaf 1950). Het maakt de buis onbruikbaar in europese toestellen (of je moet de buisvoeten van de eindtrappen vervangen).

RCA die de buis gelanceerd heeft wou daarmee zijn eigen novar buisvoet promoten (goedkoper te fabriceren dan octal buisvoeten), maar dit buisvoet kende geen succes omdat die te laat op de markt gekomen is. Alle fabrikanten hadden machines die octal lampen maakten, en die machines moesten geld opbrengen.

De 7868 is gebaseerd op de 7591 (octalvoet) die toen in verschillende toestellen gebruikt werd. De 7868 was een zogezegd "verbeterede versie", maar beide buizen hebben nagenoeg dezelfde electrische eigenschappen. Er zijn meer verschillen tussen de verschillende RCA productieruns van de 7868 dan tussen de 7868 en de 7591.

De 7591 is op zijn beurt gebaseerd op de 6V6, de bedoeling was een hoger vermogen te halen in een beperkte behuizing. In tegenstelling met de meer bekende 6V6 en 6L6 werden deze nieuwe buizen relatief weinig gebruikt. Eenmaal dat de productie in de jaren 1970 stilgelegd werd, werd de productie nooit meer opnieuw opgestart. De 6V6 en 6L6 worden tegenwoordig nog steeds gefabriceerd.

Uit de caracteristieken van de buis kan ik afleiden dat de buis uitstekende resultaten kan leveren in een schermroostersturing.

De schakeling is standaard: een 7199 triode-pentode (een veelgebruikte buis die nu redelijk zeldzaam geworden is) en eventueel vervangen kan worden door een ECF80 (niet 100% pencompatibel). Deze buis werd bijvoorbeeld gebruikt in de Dynaco ST-70, de meest verkochte lampenversterker.

De pentode is de ingangstrap (voorversterker) en is direct gekoppeld met de fase-omkeertrap. Om een goede stabilisatie van het werkpunt van de cathodyne te bekomen is het schermrooster verbonden met de cathode van de fase-omkeertrap. De tegenkoppeling komt toe op de cathode van de pentode en er is een onderdrukking van de parasitaire oscillaties door een condensator van 22pF en een weerstand van 22kΩ. De exacte waarde van deze componenten hangt af van de gebruikte transfo.

De fasedraaier is een cathodyne. Om de verschillende impedantie van de anode en cathodekring te compenseren is er een extra weerstand van 1kΩ voorzien in de cathodekring. De verschillende impedantie wordt veroorzaakt door de weerstand van 180kΩ.

De eindtrap is een push pull met twee 7868 in normale pentodeschakeling (geen ultra lineair).

De polarisatie gebeurt door een negatieve stuurroosterspanning. Het is geen echte polarisatie door een negatieve spanning, want de negatieve spanning wordt gevormd door een weerstand in de hoogspanningsvoeding. De stroom van de eindtrappen (en van de andere trappen) loopt dus door deze weerstand. Als er stroom opgenomen wordt door de accessoires, dan verandert de polarisatiespanning. De schakeling is dus meer een polarisatie door een gemeenschappelijke cathodeweerstand dan een echte polarisatie door een negatieve spanning. De stuurroosterspanning moet -20V bedragen (de schakeling toont twee verschillende waarden, namelijk -15V en -30V). De correcte spanning moet -20V zijn en de maximale dissipatie van de weerstand van 220Ω moet 10W bedragen (en geen 100W).

Het is een schakeling die nagebouwd mag worden, desnoods met een silicium gelijkrichter. De transfo moet dan 280V leveren. De waarde van de elko's in de voeding mag zeker verdubbeld worden. Voor een stereo versterker: waarde van de elko's in de voeding maal vijf. Voor een stereo versterker moet de weerstand van 220Ω verlaagd worden naar 120Ω. De versterker zou eigenlijk ook goed kunnen werken in low loading, dus met behoud van de weerstand van 220Ω, de versterker gaat dan meer in classe AB werken.

In plaats van een 7199 kan men een ECF80 gebruiken. Dit is een buis die nog gemakkelijk te vinden is, eventueel in de PCF80-uitvoeding met een gloeispanning van 9V. Voor de gloeispanning gebruikt men een voeding van 12V en zet men twee eindtrappen in serie, voor de voortrap gebruikt men een extra serieweerstand van 10Ω 3W.

De 7868 kan men vervangen door lampen die tegenwoordig nog gefabriceerd worden zoals de EL34, 6L6 (met een lagere anodestroom) of KT77, maar de productie is weer opgevat door Electro Harmonix (een russische fabrikant die ik niet kan aanbevelen).

En dan lees je

LET OP. De pennen van deze buizen zijn dikker dan van de originele 7868 buizen. Daarom moet u de buisvoet wat oprekken of nieuwe voetjes plaatsen.
Breuk als gevolg van te krappe buisvoeten is geen garantie

Het is nooit een oplossing om de contacten wat open te trekken.
Door de warmte hebben de contacten hun elasticiteit verloren en als je ze wat open doet maken ze vaak slecht contact, zelfs met buizen die dikkere pennen hebben.

De 7868 zijn dus eigenlijk EL506 buizen. Ze zijn te duur om er ééntje te kopen om te controleren of de lampen effectief een magnoval buisvoet hebben.

Publicités - Reklame

-