In deze reeks waar we verschillende triodes-pentodes testen in een single ended versterker hoort ook de PCL86, de laatste buis die specifiek ontworpen werd voor audio toepassingen. In vergelijking met de vorige schakeling is de tegenkoppeling aangepast om een meer normale ingangsgevoeligheid te hebben (820mV om het maximaal vermogen te halen).

Pentode, tetrode of sweep tube?

Deze buis heeft een strakker gewikkeld stuurrooster, waardoor de versterking van de tetrode hoger is. Dit wordt vaker gedaan zodat men een toonregeling kan bijplaatsen (of een tegenkoppeling). Als minpunt heeft men natuurlijk dat het schermrooster veel meer electronen opslorpt, in dit geval 27% van de cathodestroom.

De triode heeft een versterking van 55× in deze versterker (anodeweerstand van 150kΩ).

De tetrode heeft eigenlijk niet zo'n hoge versterking, namelijk een spanningsversterking van ongeveer 3.5×. Deze lage versterking was al te merken aan de relatief hoge spanning over de cathode. In de pentodeschakeling bedraagt de anodedissipatie ongeveer 5W en de schermroosterdissipatie 1.2W zodat we veilig zitten.

Op de foto zien we goed dat we te maken hebben met een tetrode, er zijn maar twee traditionele roosters. Omdat de wikkelingen van de roosters niet in elkaar's verlengde zitten gedraagt de buis zich als een pentode, met een relatief hoge schermroosterstroom.

Het vermogen dat gehaald kan worden bedraagt 1.76W (en geen 3.5W), maar ik meet bij een vervorming van 0.1%. Dit is een normale waarde, het audiovermogen is minder dan 1/3 van het gedissipeerd vermogen op de anode. Dit vermogen is niet enorm, maar werd toen geacht voldoende te zijn.

De transfo heeft een primaire impedantie van 5kΩ en ik sluit een belastingsweerstand op de 4Ω uitgang van de transfo. Ik heb metingen met andere weerstandswaarden gedaan, en deze instelling levert het hoogste vermogen. De beste impedantie om de buis te belasten bedraagt dus 12.5kΩ. Maar als je transfo niet de juiste impedantie heeft kan je altijd een andere uitgang gebruiken, bijvoorbeeld de 4Ω uitgang als je luidsprekers 8Ω hebben.

Ultra lineair

Dit zijn de gevolgen van de ultra lineair schakeling:

• De cathodestroom stijgt van 25.8 naar 32.1mA, dit wordt veroorzaakt door de meer positieve schermrooster.

• De uitgangsimpedantie van de tetrode wordt lager, van ongeveer 12kΩ naar 6.25kΩ. Het maximum vermogen wordt gehaald door de 8Ω uitgang van de transfo te gebruiken.

• Het vermogen dat geleverd kan worden stijgt, maar dit is ook het gevolg van de hogere cathodestroom. Maar bij de andere buizen waar er werd overgegaan naar UL schakeling steeg het vermogen niet, in tegendeel.

• Door de lokale tegenkoppeling daalt de gevoeligheid van de tetrode. Er is een stuurspanning nodig van 11.82Veffectief (34Vpp) in plaats van 7.08V.

Het blokgolfsignaal (400Hz) vertoont geen storende oscillaties, terwijl bij de werking in pentode modus wel oscillaties aanwezig waren. De UL schakeling verlaagt de versterking van de tetrode en vermindert dus de oscillatieneigingen. Waarschijnlijk dempt het stuurrooster ook de transfo. Dit is dus een win-win situatie, want we halen meer vermogen uit de buis met een lagere vervorming.

Ook het sinussignaal is mooi en onvervormd, hier wordt er een vermogen van 2.5W geleverd. Dit lijkt niet veel in vergelijking met moderne versterkers, maar de geluidskwaliteit is zeer goed.

Ik ben nooit fan geweest van de UL schakeling (en metingen aan andere versterkers hebben dat ook bevestigd), maar bij de PCL82 is een ultra lineair schakeling wel aangewezen.

De test van verschillende triode-pentode combinaties gaat verder met een single ended testversterker met de PCL84.