Buizenversterkers
De Murray versie van de SRPP versterker
Murray

Een SRPP versterker met uitstekende eigenschappen is de Murray versterker. Deze versterker is nooit commercieel gefabriceerd geweest wegens zijn complexe afregelprocedure: de uitstekende eigenschappen komen enkel naar voren als de versterker perfect afgeregeld is.
-

-

Een weinig bekende versterkertype is de schakeling van Cyril Murray. Het betreft een eigen versie van de SRPP schakeling. Volgens de maker zou de vervorming gereduceerd kunnen worden tot minder dan 0.1%. De versterker kan direct 500Ω luidsprekers sturen. Terwijl men in Europa gekozen had voor een impedantie van 800Ω voor OTL schakelingen gebruikte men 500Ω luidsprekers in de Verenigde Staten.

De versterker heeft een extra triode A om de spanning voor de bovenste eindtrap C te leveren, zoals in de originele SRPP schakeling van MBLE. Hier ook is er een bootstrap condensator om de gain van de voortrap te verhogen, maar zijn aanwezigheid is niet noodzakelijk zoals in de originele MBLE schakeling. De originele SRPP schakeling werkt enkel goed met die condensator!

Het signaal komt direct terecht op de onderste eindtrap B, die het signaal 10× versterkt. De voorversterkerbuis A levert een wisselspanning aan de vermogensbuis C. De spanningsversterking van een voorversterkerpentode is doorgaans veel hoger dan die van een vermogenstetrode die een belasting moet aansturen. De wisselspanning op de anode van A (en dus op het rooster van C) is dus altijd groter dan de wisselspanning op de cathode van C.



De wisselspanning op de cathode van C is ongeveer 90% van de spanning op zijn rooster. De voortrap A moet dus een minimale versterking van 11× hebben, wat gemakkelijk te realiseren is, zelfs met triodes met een lage spanningsversterking. Maar voor een optimale werking moet de spanningsversterking van de voortrap zo hoog mogelijk zijn, en dat is ook de reden van de aanwezigheid van de bootstrap condensator.

Maar de voortrap A krijgt ook nog een tegenkoppeling op zijn rooster via de weerstand van 10kΩ. Door de tegenkoppeling wordt de ingangsimpedantie van de versterker lager, waardoor een extra voortrap nodig is (cathodevolger). Het is deze tegenkoppeling die de goede eigenschappen van de versterker verklaart. Men kan we waarde van de weerstanden verhogen tot bijvoorbeeld 22kΩ en 220kΩ.



De schakeling kan met voorstellen met op-amps: de A op-amp stelt de A eindtrap voor (met zijn vaste 10× versterking) en de BC op-amp stelt de drivertrap en de eindtrap C voor. De BC op amp vormt een -10X versterker en stuurt de uitgang parallel.



Om de sturing meer symmetrisch te maken kan men een extra triode D bijplaatsen die de wisselspanning naar de onderste buis B moet leveren. De triode wordt via zijn cathode gestuurd en heeft dus ook een zeer lage ingangsimpedantie. De noodzakelijke cathodevolger E is bijgetekend.

Een alternatieve versie van deze schakeling (zie hieronder) gebruikt twee ingangen in tegenfase om tot een meer symmetrische werking te komen. Het nadeel van de schakeling is een lage ingangsimpedantie op beide ingangen, waardoor een extra voortrap nodig is.



De schakeling heeft één groot nadeel, en dat is dat de geschikte verhouding van de twee weerstanden afhangt van de spanningsversterking van de eindtrap B. In de voorbeelden heb ik een 10×-versterking aangehouden, maar het is niet zeker of de eindtrap effectief 10× versterkt. In de praktijk moet men een trimmer gebruiken om de verhouding juist in te stellen. Het is een dynamische meting die met een oscilloscoop of een vervormingsmeter gedaan moet worden. Het is een instelling die moeilijker te realiseren is dan de ruststroominstelling van de eindtrappen, waar een gewone spanningsmeting voldoende is.

De impedantie van de twee eindtrappen B en C is verschillend (B werkt in gemeenschappelijke anode en C in gemeenschappelijke cathode) waardoor de vervorming hoger is als de buizen belast worden, maar dit is eigen aan alle SRPP schakelingen en kan niet vermeden worden.

Het is een schakeling die uitstekende eigenschappen kan hebben, maar die niet commercieel geproduceerd werd: bij het vervangen van de buizen moet de instelling opnieuw uitgevoerd worden, en de instelling kan enkel in een werkplaats gebeuren. De regeling is ingewikkelder dan bij de Futterman schakeling.

Publicités - Reklame

-