Men kan een hifi versterker bouwen met buizen die oorspronkelijk bedoelt waren voor andere toepassingen, zoals buizen die gemaakt werden voor lijneindtrappen. Deze buizen hebben talrijke voordelen. |
-
We hebben de EL500, de eerste buis uit de reeks, die specifiek ontwikkeld werd voor de lijneindtrap van de zwart-wit televisies. De EL503 is een buis voor audiotoepassingen met een zeer hoge versterking (steilheid) dankzij het gebruik van een spanrooster. De EL504, de meest voorkomende buis zit niet in de lijst, deze buis is de vervanger van de EL500 en werd in nagenoeg alle televisies gebruikt onder de vorm van de PL504. De EL505 is een zwaardere uitvoeding van de EL504 en werd in enkele kleurentelevisies gebruikt. De EL508 is een buis voor de rastereindtrap van kleurentelevisies. Een buis die zeer goede audio eigenschappen heeft, voor een vermogen tot 20W. De EL509 is de standaard-buis voor de lijneindtrap van kleurentelevisies, op het laaste nog vervangen door de EL519 (PL519) die een hogere dissipatie had en minder last had van interne doorslagen ten gevolge van de zeer hoge spanning. Eerst een algemene inleiding over lijneindtrappen. Deze buizen hebben interessante kenmerken als men ze als audioversterkers gebruikt. Lijneindtrappen zijn beam tetrodes (straalbundel tetrodes), buizen met een speciale constructie. Maar niet alle straalbundel tetrodes kunnen als lijneindtrap gebruikt worden. Een lijneindtrap is eigenlijk een overtreffende trap van de beam tetrode. Lijneindtrappen zijn meestal uitgerust met een cavitrap. De lijneindtrappen (en de rastereindtrappen zoals de EL508 / PL508) zijn een goed alternatief op de veel duurdere "audio" buizen. Je kan een paar PL504 vinden voor 60€, terwijl je gemakkelijk 500€ betaalt voor een paar KT77 of 6L6 (en deze laatste buis is zelfs niet speciaal gemaakt voor audiotoepassingen). Dit heeft veel meer te maken met het "esoterisch/high end" karakter van die buizen. De PL81 is lijneindtrap buis die in de eerste televisies van na de oorlog gebruikt werd. De buis werd ook gebruikt in balans audioversterkers als push pull versterker omdat de buis die toen beschikbaar was voor audiotoepassingen (EL41) niet goed werkte in een push pull schakeling. De PL36 (6CM5) is de voorloper van de meer bekende PL500/PL504. De beam tetrode werd niet vaak in audio versterkers gebruikt vanwege zijn minder goede eigenschappen. De PL504 is de meest voorkomende lijneindtrap buis. Deze buis kan gemakkelijk gebruikt worden in een versterker van 10 à 20W per kanaal (met minder dan 0.1% vervorming). De EL300 is de voorloper van de EL500/PL500. De buis is een goede kandidaat als je een versterker met lijneindtrappen wilt bouwen maar je chassis heeft octal buisvoeten. Deze buis heeft echt goede audio eigenschappen! De EL509 is een beam tetrode die de goede eigenschappen van de lijneindtrap buizen heeft, gecombineerd met een normale gloeispanning van 6.3V. De buis bestaat in originele uitvoering met magnovalvoet, maar er is ook een fabrikant die de buis levert met een octalvoet. Let dus goed op dat u de juiste buizen bestelt! Beam tetrodes hebben een schermrooster waarvan de wikkelingen in het verlengde van die van het stuurrooster liggen. Dit heeft gevolgen voor de werking van de buis. RF boosters voor zendamateurs gebruikten vroeger vaak lijneindtrappen (tot ver in de jaren 1980) omdat ze betrouwbaarder werkten en goedkoper waren dan de toen beschikbare transistoren. Lijneindtrappen gebruiken doorgaans een magnovalvoet die betere electrische en mechanische eigenschappen heeft dan de tot nu toe gebruikte octalvoet. De lijneindtrappen werken het best met een relatief lage schermroosterspanning van 150V, terwijl de anodespanning gerust meer dan 350V kan bedragen. Omdat de stabiliteit van de versterker grotendeels afhangt van een stabiele g2-spanning heb ik hier enkele voorbeelden van schermroostervoeding. Skoopbeeld:
Het beeld komt van de laatst besproken versterker (hybride schakeling met transistoren en tetrodes). De versterker kan een continu vermogen leveren van 13.5W RMS.
Foto rechts: Enkele schemas:
Foto rechts: EL509S De rastereindtrappen (verticale afbuiging) worden hier besproken. |
Publicités - Reklame