Buizenversterkers
Strip van de PCF80
PCF80

De PCF80 is een algemene triode-pentode die in televisies gebruikt werd. Oorspronkelijk ontworpen als mengtrap voor VHF band I en III, de buis werd uiteindelijk gebruikt voor verschillende functies: middenfrekwent versterking, lijnoscillator en zelfs video eindtrap.
-

-

De PCF80 werd enorm veel gebruikt in televisies en je kan nog gemakkelijk NOS buizen vinden. De kode geeft volgende kenmerken:
  • P gloeistroom van 300mA (serieketen op netspanning),
  • CF triode-pentode voor zwakke signalen,
  • 8 noval buisvoet,
  • 0 de eerste buis uit de reeks, vaste steilheid.
Signaalpentodes voor een zwak signaal (F) met typenummer eindigend op een even getal zijn pentodes met een vaste steilheid en zijn dus niet geschikt voor een automatische sterkteregeling.

Dit is de indexpagina van de PCF80 waar de mogelijke toepassingen getoond worden.


Bovenaanzicht van de buis
met de getter verwijderd

De pentode is een echte pentode (met drie roosters) en geen schijnheilige beam tetrode. De triode is een gewone triode, het kan moeilijk anders, er bestaan geen speciale triodes.

De metalen isolatieplaat is verbonden met de cathode en het keerrooster van de pentode. De cathode van de triode is los naar buiten uitgevoerd, zodat een cathodyne mogelijk is.



Een bovenaanzicht van de buis met verwijderde bovenste mica's.

Wat opvalt is dat beide cathodes bijna dezelfde afmetingen hebben. De cathode van de triode is zelfs wat groter. Cathodestroom triode = 14mA, cathodestroom pentode = 10mA.

Stuurrooster en schermrooster zitten op een dichte afstand van de cathode, het keerrooster zit alverwege tussen cathode en anode en zijn invloed op de electronenstroom afkomstig van de cathode is beperkt.



Dit is de triode met

  • een (lage) spanningsversterking van µ = 20 en
  • een (hoge) stroomversterking van 5mA/V (steilheid).
De anode is hier verwijderd. De triode heeft ongeveer dezelfde eigenschappen als een halve ECC82. De maximale anodedissipatie bedraagt 1.5W. De triode heeft een te lage spanningsversterking om gebruikt te worden als voortrap, maar is ideaal als cathodyne dankzij de hoge steilheid.



De pentode zonder anode. De plaat rechts is de electrostatische afscherming tussen pentode en triode, de plaat is verbonden met de cathode van de pentode.

Het stuurrooster is heel strak gewikkeld waardoor men een hoge versterking heeft. Het schermrooster is ook redelijk strak gewikkeld, waardoor men een hoge verliesstroom heeft van 2mA bij een anodestroom van 6mA. Het keerrooster heeft een zeer losse spoed en dient enkel om de trage electronen die van de anode komen (secundaire emissie) terug te dringen naar de anode.



En uiteindelijk de volledige analyse van de PCF80:

  • de cathode en rooster van de triode,
  • de anode van de triode
  • de cathode van de pentode
  • stuurrooster
  • schermrooster
  • keerrooster
  • anode
De anode vormt geen complete buis, de anode is open aan de kant van de triode. Tussen triode en pentode is er een plaatje. De plaat trekt geen electronen aan want die staat op cathodepotentiaal.

Als test ben ik van plan een heel kleine versterker te bouwen met deze buis. De cathodestroom is beperkt tot 10mA maar kan oplopen tot 100mA als de buis gebruikt wordt als raster eindtrap (dit werd enkel gedaan in de allereerste televisies, want daarvoor is de buis eigenlijk te zwak).

De anodedissipatie van de pentode is beperkt tot 1.7W. Zowel de cathodestroom als de dissipatie zijn dus beperkende factoren. De anodespanning wordt dus 170V en de maximale cathodestroom 14mA. Het schermrooster kan 500mW dissiperen en deze waarde wordt bereikt met een schermroosterstroom van 3mA bij een spanning van 170V. We hebben dus ongeveer 10mA anodestroom over, wat ons een dissipatie van 1.7W geeft.

Het audiovermogen dat de buis kan leveren bedraagt 500mW in een single ended versterker. In een push pull versterker met polarisatie door de cathodespanning werkt de buis bijna volledig in classe A en kan het audiovermogen niet veel hoger komen dan 1W.

Eigenlijk... als ik 's morgens naar de radio luister heb ik voldoende met een vermogen van 250mW. Na de oorlog werden er radio's gemaakt met een middenfrekwente buis (EF80) als single ended eindtrap, omdat deze buizen zeer goedkoop waren, en die buis levert een nog lager vermogen.

Publicités - Reklame

-