Buizenversterkers
Strip van de PL36
PL36

De PL36 is een lijneindtrap gebruikt in televisies vanaf de jaren 1956 tot in de jaren 1962 met de komst van de PL500.
-

-

Een originele PL36 van Telefunken. Dit waren de beste buizen in de tijd en bepaalde types in NOS staat kosten tegenwoordig een fortuin. Helaas is de buis niet meer luchtledig. De buis heeft drie getters in plaats van één.

1

2

3

4

5

7

8


Afbeelding 1 rechts:
De micas hebben een uitsnede om overslag naar de anode te voorkomen. De maximale anodespanning bedraagt 7kV, dit is dezelfde spanning voor de drie buizen uit de reeks (PL81, PL36 en PL500).


De PL36 werd gebruikt in televisies met een beelddiagonaal van 14 à 17 inch en een afbuighoek van 90°. Als we de verschillende lijneindtrappen vergelijken was de PL36 het moeilijks te gebruiken, met oscillerneigingen die niet gemakkelijk te onderdrukken waren. De buis was echter zeer goedkoop en er was veel stock, zodat veel kleine fabrikanten toch aan de slag gingen met deze buis.


Afbeelding 2 rechts:
Het stuurrooster is in koper met koelvinnen om een gemakkelijkere warmteafvoer te verzekeren (warmte van de grote cathode). Op den duur komt er cathodemateriaal los die neerslaat op het stuurrooster, waardoor het rooster als cathode zou gaan fungeren. Dat er cathodemateriaal op het stuurrooster terecht is gekomen is goed te zien op een foto onderaan de pagina.


De PL36 heeft een octal buisvoet, dit was gebruikelijk bij buizen die een hoger vermogen moesten leveren.


Afbeelding 3 rechts:
Zicht op de electrodes. De cathode is zeer breed om een voldoende emissie te hebben (de buis heeft een hoge perveance). Het is een beam tetrode (straalbundel tetrode) waarbij het keerrooster een plaat is om de electronenstroom te concentreren op het midden van de anode. Door de electronenstroom te concentreren ontstaat er een virtueel keerrooster.


De PL38 is een voorloper van de PL36, maar die werd niet vaak gebruikt omdat het een normale pentode was, die niet geschikt was voor de hoge stromen die bij de magnetische afbuiging nodig zijn. Omdat het een pentode is, is de stroomveretrking ook hoog. De PL38 is eigenlijk ouder dan de PL81 en werd gebruikt in verschillende toepassingen waar een hoge spanning nodig was (buis op de markt gebracht in 1948). Er zijn enkele versterkers met die buis op de markt gebracht.


Afbeelding 4 rechts:
Zoals bij de meeste beam tetrodes (en enkele pentodes) zit het schermrooster in het verlengde van het stuurrooster. In normale werking zitten de wikkelingen van het schermrooster dus in de schaduw van het stuurrooster en de positieve electrode vangt weinig electronen, wat bijdraagt tot het hoog rendement van de buis.


De PL500 is de opvolger van de PL36, deze buis heeft een magnoval buisvoet (goedkoper te maken en met betere eigenschappen) en een cavitrap. In alle opzichten was de PL500 een verbetering van de PL36 (anodedissipatie van 16W in plaats van 11W en schermroosterdissipatie van 6W in plaats van 5W). Deze maximale dissipatie is van toepassing als de buis in een lijneindtrap gebruikt wordt, bij een gebruik in audiotoepassingen mag de dissipatie oplopen tot 22W of meer. De buis werd in enkele audioversterkers gebruikt, maar vooral ook als eindtrap in kleine zenders (tot 30MHz). De PL500 en PL504 werd in alle zwart-wit televisies gebruikt, wat aangeeft dat de buis optimaal was.

De PL36 in verbeterde uitvoering (met cavitrap) werd samen met de PL500 gefabriceerd om de vraag naar vervangbuizen te voldoen (zodat men de buisvoet in bestaande toestellen niet moest aanpassen). De nieuwe versie kon in de plaats van de oude versie gebruikt worden. Deze verbeterde versie is tegenwoordig zeer zeldzaam.


Afbeelding 5 (rechts):
De verschillende electrodes: cathode en stuurrooster, schermrooster, concentratieplaat en anode. De aansluiting van de anode zit bovenaan de buis om een werking op hoogspanning mogelijk te maken.


Afbeelding 6 (hieronder):
De anode heeft nog niet de typische cavitrap. De twee uitstekende plaatjes dienen om de barkhausen oscillaties te beperken. De plaatjes werken eigenlijk als een golfbreker.


Afbeelding 7 en 8 (rechts:
Het is duidelijk dat de buis goed gewerkt heeft: er is materiaal van de cathode op het schermrooster terecht gekomen (dit gebeurt met alle buizen die een hoge stroom moeten leveren) Het effekt is ook goed zichtbaar op de laatste afbeelding.


Het schermrooster daartegenover is geoxideerd omdat de buis geen vacuum meer had (het stuurrooster die een dunne gouden laag heeft oxideert doorgaans niet).

Op de laatste afbeelding ziet men goed de contaminatie van het rooster en hoe de wikkelingen aan de staven bevestigd worden.

Indexpagina PL36: verschillende versterkerschakelingen waaronder een circlotronschakeling. DE PL36 werd vooral gebruikt door kleine fabrikanten van public address versterkers.

Publicités - Reklame

-