Buizenversterkers
twee triodes-tetrodes voor een kleine versterker
PCL805 en PCL86

De PCL805 en PCL86 (gloeispanning van 17.5V en 14V) en de gelijkaardige ECL805 en PCL86 zijn twee combi-buizen (triode-tetrode) die ingezet kunnen worden in een kleine versterker met een minimum aan buizen.
-

-

PCL86

PCL805
De PCL805 en PCL86 zijn combi-buizen triode - straalbundel tetrode. De maximale dissipatie van beide buizen is identiek en het is moeilijk de twee buizen uit elkaar te houden. Maar de buizen kunnen niet door elkaar gebruikt worden, de penaansluiting is verschillend (behalve de gloeidraden en de anode van de tetrode).

Beide buizen hebben een klein koelplaat boven de koperen roosterhouder om de warmte van de cathode beter af te voeren. Dan hebben we een schermrooster, maar geen keerrooster, hier vervangen door richtplaten.

De PCL86 wordt normaal gebruikt voor audiotoepassingen, vooral single ended, maar het is ook mogelijk een push pull versterker te bouwen met die buizen. Het voordeel is dat men een push pull versterker kan bouwen voor een vermogen van 10W per kanaal met slechts twee buizen.

De PCL805 werd oorspronkelijk ontworpen voor de rasterafbuiging van televisies (verticale afbuiging op 50Hz). Bij deze frekwentie werken de afbuigspoelen als ohmse weerstanden en de afbuigstroom moet lineair stijgen. Deze buizen hebben dus een lineair verloop, zoals de buizen die voorzien zijn voor audiotoepassingen. De PCL805 is een verbeterde versie van de PCL85 (beter bestand tegen de hoge spanningspieken tijdens de raster terugslag), maar dit maakt niet uit voor audiotoepassingen.

De "P" versie werd gebruikt in televisies waar de gloeidraden in serie gevoed worden (300mA gloeistroom), terwijl de "E" buizen voorzien werden voor de normale gloeispanning van 6.3V.

PCL86PCL805
Triode
Va250V (550V in koude toestand)300V (550V)
Wa0.5W0.5W
Ik4mA15mA
Vg-1.7V @1.2mA-0.9V @5mA
S1.6mA/V5.5mA/V
µ10060
Tetrode
Va250V (550V), 230V300V (550V)
Wa9W9W
Wg21.8W1.5W
Ik55mA75mA
Vg1-5.7 @39mA-
S10.5mA/V-

De triode van de PCL86 komt overeen met die van een ECC83 en de triode van de PCL805 met die van een ECC81.

De PCL86 is voorzien voor een hogere schermroosterspanning (om tot zijn nominale anodestroom te komen), terwijl de PCL805 een bredere cathode heeft en een hogere stroom kan leveren met een lagere schermroosterspanning. De stroom in de PCL805 is eigenlijk beperkt door de maximaal toegestane dissipatie. De parameters voor een audio toepassing staan niet in de datasheets, de PCL805 is niet voorzien voor deze toepassing. Nochtans klink deze buis beter dan de PCL86, die soms een beetje te zwak is. De PCL805 kan kortstondige geluidspieken beter aan.


PCL86


PCL805


Philips K4 (21KX100A)

De foto rechts toont een aantal transformatoren voor monoblocs met PCL805 (en PCL86):
  • De hoogspanningstransfo levert 110/220V (150 en 300V gelijkgericht). 150V is goed voor de schermroosterspanning van de PCL805 en 300V voor de anodespanning. Voor de PCL86 moet de schermroosterspanning 250V bedragen.

    Het vermogen van 20VA is juist voldoende en men moet controleren dat de spanning niet teveel zakt bij maximaal vermogen. Overigens worden dezelfde transfo's nu in een vermogen van 25 en 30VA geleverd.

  • De laagspanningstransfo E32TR10 levert tweemaal 12 en 16V (tweemaal 0.31A), ideaal voor de gloeispanning en de negatieve roostervoorspanning. 12V voor de PCL86 en 16V voor de PCL805.

  • Een geschikte outputtransformator (push pull) is de PP-EI68046 van Piemme
Met deze combinatie haal je ene vermogen van 10W effectief per kanaal met een paar PCL86 en 12W per kanaal met een paar PCL805. Er is geen extra voortrap nodig.


De schakeling rechts met de PCL86 gebruikt een polarisatie met een gemeenschappelijke cathodeweerstand (deze schakeling wordt in veel commerciële toestellen gebruikt). De triodes worden als voorversterker en cathodyne fasedraaier gebruikt.

De onbalans tussen de twee tetrodes wordt gecompenseerd door een kleine negatieve voorspanning.

Hoewel de PCL86 gebruikt werd in SRPP schakelingen (serie regulated push pull), lijk de PCL805 hier beter op zijn plaats omdat de buis op een lagere spanning kan werken.


De schakeling rechts met PCL805 gebruikt een polarisatie met negatieve spanning en een schermroosterspanning op de helft van de hoogspanning (voedingstransfo met middenaftakking). Met deze buis kan de koppelcondensator tussen voortrap en fasedraaier vermeden worden, want de anodespanning van de triode est relatief laag.

De PCL805 werkt best met een schermroosterspanning die niet te hoog is, zodat de stuurrooster niet te negatief moet worden (schermroosterspanning ongeveer 150V).


Dit zijn de pagina's die beide buizen bespreken:

De PCL86 werd samen met de PCL85 gebruikt in het audio gedeelte van een televisie, namelijk in de Philips 21KX100A/04 (chassis K4). Het was de eerste kleurentelevisie van Philips, die bij werknemers van het bedrijf geplaatst werd om testen uit te voeren. Philips had de eerste televisiezender in kleur in Europa en de werknemers konden het toestel testen. De televisie werd in 1964 ontwikkeld en twee jaren later kon Philips zijn eerste kleurentelevisie voor het grote publiek op de markt brengen (met een chassis K6).

De triode van de PCL86 wordt in de voortrap gebruikt en de tetrode in de lage trap van de SRPP schakeling. De hoge trap gebruikt een PCL85 die beter kan werken met een lage schermroosterspanning. De PCL86 heeft moeite om te werken met een schermroosterspanning van 100V (de reden kan je via de verschillende links vinden). De tegenkoppeling is redelijk complex en omvat een regelbare deel afhankelijk van de stand van de volumepotmeter (wat niet echt nodig is). De geluidskwaliteit was bijzonder goed.

Met die relatief kleine buizen wordt de maximale belasting snel overschreden, waardoor de anode roodgloeiend kan worden. Dit is meer het geval met de PCL805 die een grotere cathode heeft en dus een hogere stroom kan leveren. De verschillende optische fenomenen die in de buizen kunnen optreden worden hier uitgelegd.

Publicités - Reklame

-