Buizenversterkers
Voortrap en fase-omkeertrap
 

De parafase omkeertrap is de volgende omkeertrap in onze reeks. Verwar de parafase echter niet met de parafeed.
-

-

De parafase voorbeeldschakelingen staan hier.
In sommige zeldzame gevallen zoals een balansversterker met ECL80 is de parafase de enige mogelijkheid om een fasedraaier te realiseren, want de cathode van de triode en de pentode is gemeenschappelijk. Dergelijke schakelingen zal men echter niet veel aantreffen, want de ECL80 is een buis die een zeer laag vermogen geeft, zlfs in een push pull schakeling.


Basisschakeling paraphase

1. Basisschakeling parafase

De parafase omkeertrap is eigenlijk heel eenvoudig: het signaal in fase wordt naar een triode gestuurd om de fase om te keren. Om de amplitude correct te houden (versterking van -1×) wordt slechts een deel van het fase-signaal afgetapt (met een trimmer).

Deze schakeling heeft als voordeel dat de impedantie van beide uitgangen relatief identiek is: de eindtrappen kunnen dus aangestuurd worden zonder dat er vervormingen ontstaan (zoals bij de concertina-schakeling wel kan gebeuren). De ontkoppelcondensator Ck dient vooral om de impedantie van de omkeertriode laag te houden.

Deze schakeling gebruikt slechts één buis voor de omkeertrap zoals de concertina, maar de swing kan hier bijna dubbel zo groot worden omdat twee verschillende triodes voor de positieve en negatieve fase zorgen. Bij een concertina of cathodyne schakeling levert de omkeertrap zowel de positieve als de negatieve fase.

De schakeling heeft echter ook een nadeel: de versterking van een buis kan verlopen, waardoor de ingestelde gain niet meer correct is na verloop van tijd. Men kan dit oplossen door de omkeertrap te schakelen als een concertina-schakeling (anodeweerstand = cathodeweerstand) waarbij enkel signaal aan de anode afgetapt wordt, maar daardoor verhoogt de inwendige weerstand: beide uitgangen zijn niet meer identiek.

Deze parafase schakeling wordt algemeen weinig gebruikt in hifi-toepassingen omdat het tegenfase signaal door een extra buis moet passeren, waardoor de uitgang altijd verschillende eigenschappen heeft (impedantie, gedrag bij sterke signalen, lichte faseverschillen,...). De schakeling zal je wel vaak aantreffen in guitaarversterkers.


Anode follower schakeling

2. Parafase met anode follower trap

Als men tegenwoordig een parafase-schakeling toepast, dan is het volgens methode 2 waarbij de omkeertriode als een -1× versterker geschakeld wordt: het rooster is de negatieve ingang van een op amp. Als de tegenkoppel-weerstand Rf 1MΩ heeft, dan moet R1 een waarde van ongeveer 910kΩ hebben als men een ECC82 gebruikt (de triode gedraagt zich niet als een perfecte op-amp). Men kan ook 1MΩ kiezen voor R1 en een weerstand van 33kΩ in serie plaatsen met de weerstand Rf (ECC83).

Bij deze tweede schakeling is de ontkoppelcondensator van de cathode van de omkeertrap aangeraden.



De schakeling met een versterking van -1× wordt vaak anode follower genoemd naar analogie met de cathode follower die een gain van +1× heeft. Deze schakeling wordt doorgaans meer in hifi toepassingen gebruikt.

De schakeling links toont ook de voortrap (versterkervoortrap) om de mooie symmetrische opstelling te beklemtonen. Beide uitgangen hebben een identieke uitgangsimpedantie, wat belangrijk is voor het sturen van eindtrappen.

We gebruiken hier een gemeenschappelijke cathodeweerstand om beide triodes (die in eenzelfde buis zitten) correct te polariseren. We zitten al heel dicht bij de floating parafase, we moeten nog enkel de cathode elko verwijderen.


Floating paraphase

3. Floating parafase

De floating parafase heeft één kenmerk van de mullardschakeling, namelijk de niet ontkoppelde cathodeweerstand. Deze weerstand zorgt ervoor dat de gelijkloop tussen beide uitgangen ferm verbeterd wordt. De floating parafase schakeling is een zeer goede schakeling, het combineert de voordelen van de mullardschakeling en van de parafase met anode follower trap. Het is de beste schakeling van de drie en kan gebruikt worden in hifi toepassingen.

Als triode gebruikt men vaak een dubbele triode ECC81. Deze triode heeft een hoge versterking (goed voor de gelijkloop) en een relatief lage uitgangsimpedantie (goed om de eindtrappen lineair uit te sturen).

4. ECLL800 6KH8

En dan hebben we nog een speciale vorm van een parafase schakeling met een triode die precies een versterking van -1× heeft als de belastingsweerstand 150kΩ bedraagt.

De triode zit in een combi-buis, de ECLL800 die ook nog twee volwaardige beam tetrodes aan boord heeft. Deze buis kan een EL84 vervangen en levert een vermogen van 8.5W in plaats van 4W. Samen met de buis werden er ook speciale outputtransformatoren op de markt gebracht met een primaire impedantie van 11kΩ.

De buis wordt "unidrive" genoemd, want er is maar één enkelvoudig stuursignaal nodig (zoals bij een single ended versterker met EL84).

Publicités - Reklame

-