Compactrons werden enkel gebruikt in de Verenigde Staten, waar de netspanning 115V bedraagt. De buizen zijn dan ook ontworpen voor een werkspanning van 150V en het vermogen dat men uit de buizen kan halen is eerder beperkt. De seriestroom van de gloeikring bedraagt 450mA (voor de buizen met een vreemde gloeispanning zoals bijvoorbeeld de 17JN6, die ook als 6JN6 bestaat)

Deze buizen zijn dan ook niet specifiek ontworpen voor audiotoepassingen en er bestaan slechts een beperkte reeds compactrons voor audioversterkers.

De pensaansluiting is een 12 pens duodecar. De afmetingen van de buisvoet komen overeen met die van de Novar buisvoet (9 pens) en er bestaan een aantal buizen die gerangschikt worden als compactrons, terwijl het geen echte compactrons zijn. De novar buisvoet heeft op zijn beurt dezelfde afmetingen als de europese magnoval buisvoet (maar beide buisvoeten zijn niet compatibel met elkaar).

De buizen werden in grote aantallen gefabriceerd; totdat plots de vraag naar dergelijke buizen stilviel halverwege de jaren 1970. Er bestaat dus nog een grote stock van deze weinig bekende buizen (vooral in de Verenigde Staten)

12AE10

Hoewel deze buis specifiek ontworpen is voor audiotoepassingen presteert die slechter dan bijvoorbeeld een europese ECL86 op 250V die in europese televisies gebruikt werd.

De schakeling links is een typische amerikaanse schakeling zonder nettransformator voor de hoogspanning (en dus direct gekoppeld aan het net). De hoogspanning is daardoor beperkt tot ongeveer 165V.

De voorversterkerpentode is geschakeld als triode, want de hoge gain van een pentode is niet nodig (de ontwerper had misschien beter een vorm van tegenkoppeling toegepast om de vervorming van 12% op maximaal vermogen naar beneden te halen).

6AD10 en 6AL11

6T9

De eerste versterker is een typische classe A single ended versterker, de schakeling is niet verschillend van een versterker met ECL86 of EC(C)83 + EL84.

De tweede versterker is een push pull voor een vermoedelijke vermogen van 15W. De voortrap gebruikt een mullardschakeling voor de versterking en de fase omkering (een dergelijke schakeling wordt soms ook Schmidt schakeling genoemd).

Wat mij minder aanstaat in deze schakeling is de roostervoorspanning van de eindtrappen die bereikt wordt door zenerdiodes. Zenerdiodes ruisen sterk, en men had de diodes tenminste kunnen ontkoppelen door twee elko's. Men had ook een negatieve voorspanning kunnen gebruiken, de 6.3V gloeispanning die gelijkgericht wordt levert de correcte voorspanning voor de eindtrappen.

De diode D8 is de correcte oplossing om de voortrap van de eindtrap te ontkoppelen. Door de werking in classe AB verandert de stroom door de eindtrappen (en dus ook de hoogspanning). De smoorspoel kan men achterwege laten (vervangen door een weerstand van 100Ω) als men elko's van 100 + 220 + 47µF gebruikt.

De tweede push pull schakeling gebruik een extra voortrap voor de toonregeling. De eerste triode is een cathodevolger om de toonregeling aan te sturen en de tweede triode zorgt voor de versterking van het audiosignaal.

We hebben dan een versterkertrap die als comparator geschakeld is (tegenkoppeling). De fase omkeertrap is hier een eenvoudige cathodyneschakeling. De condensatoren van 225pF dienen voor de stabiliteit van de versterker, maar hebben een negatieve invloed op de sturing van de eindtrappen, omdat de impedantie van beide uitgangen van de cathodyne niet gelijk is. Uit ervaring weet ik dat hier kleine condensatoren plaatsen de versterker meer stabiel kan maken, maar men moet wel controleren of de sturing van beide eindpentodes niet in het gedrang komt.

De eindtrap gebruikt hier een polarisatie door een gemeenschappelijke, niet ontkoppelde cathodeweerstand. Dit komt meestal de lineariteit ten goede (soort mullard faseomkeertrap) maar vermindert het vermogen.

Men merkt hier een ultra lineairschakeling, maar men geeft niet aan op welk percentage er afgetapt moet worden. Op 45% zoals bij een EL84 (pentode) of op 20% zoals bij een 6V6 (beam tetrode), ik vermoed dat men op 20% aftakt. De UL schakeling heeft als bijkomend voordeel de uitgangsimpedantie van de eindtrappen te verlagen, wat nuttig is want de niet-ontkoppelde cathodeweerstand verhoogt de uitgangsimpedantie.

6M11

De pentode wordt als algemene spanningsversterker gebruikt met de tegenkoppeling die op de cathode terechtkomt. Omdat de eindtrap snel overstuurd geraakt is een beperkte versterking reeds voldoende en men kan de tegenkoppeling gebruiken om een sterke tegenkoppeling toe te passen om de werking te lineariseren. Haal de kleine condensator van 470pF maar snel weg als je een stabiele versterker wenst.

De versterker wordt gebruikt om twee kleine luidsprekers naast de computer aan te sturen. Er is een ingangsfilter voorzien om de onhoorbare frekwenties weg te halen, want sommige geluidskaarten hebben een zeer slechte filtering. Sommige kaarten hebben zelfs geen enkele filtering zodat het signaal voor andere toepassingen gebruikt kan worden, bijvoorbeeld een VLF zender. Het was beter geweest de condensator over de anode van de voortrap te plaatsen, want nu hangt de kantelfrekwentie af van de stand van de volumepotmeter.

Er is geen faseomkeertrap, de eindtrap gebruikt zowel een fasedraaier van Schmidt (Mullardschakeling) als een parafase schakeling. De fasedraaier van Schmidt met de gemeenschappelijke niet-ontkoppelde cathodeweerstand heeft een weerstand met een te lage waarde om er een effectieve fasedraaier van te maken. De parafase betrekt een deel van de uitgangspanning van de ene triode om naar het rooster van de tweede triode te sturen (floating parafase). Door de eindtrap als fasedraaier te gebruiken is men verplicht een werking in classe A te voorzien, waardoor het uitgangsvermogen nog lager wordt.

Het was beter geweest een tafelversterker te maken met buizen die daar specifiek voor gemaakt zijn, zoals een ECL86 (6GW8) of desnoods een minder krachtige ECL82 (6BM8). Deze buizen leveren een hoger vermogen en hier ook heb je maar één buis nodig per kanaal.

6AF11

De buis werd waarschijnlijk gebruikt als video-eindtrap of als (zwakke) audioversterker. Een gelijkaardige buis is de 6M11 die twee identieke triodes heeft, maar de anodedissipatie is hier nog lager.

17JN6

De xJN6 heeft geen anodecap, de anode aansluiting komt naar buiten via een pen, en deze buis wordt dan ook vaker gebruikt voor audiotoepassingen.

Zoals met de europese EL500 en PL500 zijn er talrijke versterkers gebouwd met dergelijke buizen die goedkoper waren dan de echte hifi buizen.

Door enige vorm van locale tegenkoppeling te gebruiken tussen de anode van de eindtrap en de cathode van de drivertrap haalt men een zeer lage vervorming met een zeer beperkte tegenkoppeling. De eindtrap wordt op zijn schermrooster gestuurd, waardoor een extra drivertrap nodig is. Een schermroostersturing is enkel mogelijk met beam tetrodes waarvan de schermroosterwikkelingen in het verlengde van de stuurroosterwikkelingen liggen.

De algemene schakeling lijkt op een Williamson (met extra drivertrap), maar dit is niet het geval door de tegenkoppeling naar de cathodes van de stuurtrap.

6LF6

7868