Buizenversterkers
Voorbeeld van een chinese buizenversterker
Brol

Je weet niets van buizenversterkers maar je wilt er één kopen? Geen problemen, de chinesen hebben ook die nichemarkt gevuld met rommel en brol. Je kant zowel kant-en-klare rommel kopen of die zelf bouwen (kitvorm).
-

-

Links heb je de beschrijving van een moderne chinese versterker op een website die zich bezig houdt met buizenversterkers. Hier is de link naar het artikel over de chinese buizenversterker.

Op de chinese site kan je verschillende soorten versterkers terugvinden: een single ended versterker met een EL34, een push pull versterker met een paar EL84 per kanaal, met een lineaire voeding of een moderne schakelende voeding. Wat ook het ontwerp is, alle versterkers leveren 8W en er zijn geen grafieken op de site (bandbreedte en vervorming naargelang het vermogen).

Op het eerste zicht een perfecte versterker die mooi oogt: 4 eindbuizen die verdomd veel op nagemaakte EL84 lijken en twee dubbele triodes, waarschijnlijk ECC83. Met zo'n versterker haal je gerust het vooropgesteld vermogen van 8W. In de jaren 1950 haalde men uit zo'n versterker een vermogen van 10W met een vervorming van minder dan 0.3%. In zo'n schakeling werkt de eerste triode als spanningsversterker, de tweede triode als fasedraaier en de twee pentodes als eindtrappen. Het kan maar zo eenvoudig zijn.

We hebben hier een schakelende voeding (waarom niet, eigenlijk?) zodat de zware voedingstransfo en de dikke elko's komen te vervallen. Bij de hoge schakelfrekwenties is een kleine filterelko voldoende.

Wat minder leuk is, dat is de ventilator die nodig is voor de compacte schakelende voeding. De ventilator maakt evenveel gerucht als de ventilator van een desktop computer. De gloeidraden zijn twee per twee in serie geschakeld en de gloeispanning bedraagt 12.5V. Dezelfde spanning wordt gebruikt voor de ventilator, die daardoor zeer luidruchtig is.

Op de reklame lees je dat de versterker een vermogen heeft van 8W, wat gemakkelijk haalbaar is met een push pull versterker. Een eerste luistertest valt mee en er wordt besloten om de versterker aan de meetapparatuur aan te sluiten.

En hier zien we een eerste verrassing: het vermogen blijkt beperkt tot 1.3W RMS, veel minder dan een push pull versterker en zelfs minder dan een single ended versterker (een SE versterker met een EL84 kan een vermogen van 3W leveren). De bandbreedte loopt van 50Hz tot 15kHz, de bolle curve geeft aan dat er geen tegenkoppeling toegepast is.

De tester verhoogt dan het ingangssignaal. Het uitgangssignaal gaat tot 5V, maar we hebben hier geen sinus meer, maar een blokgolf. There is something rotten in the state of China.

De spanningen worden gemeten en lijken normaal voor dit type versterker: 263V hoogspanning, de spanning over de cathodeweerstand (270Ω) bedraagt 7.6V wat aangeeft dat de ruststroom 28mA bedraagt, een normale waarde. Het gedssipeerd vermogen per buis is dan 7W, wat goed onder de limieten van de nagemaakte EL84 ligt. Maar waarom kan de versterker geen 8W leveren? Dit is het vermogen dat een dergelijke push pull versterker minimaal moet kunnen leveren.

De tester heeft contact opgenomen met de verkoper, maar die kon geen hulp bieden. Iedere keer werd het bericht doorgestuurd naar de fabriek, maar het bracht geen zoden aan de dijk noch vermogen uit de versterker. De versterker werd omgeruild door een nieuwere versie, maar het probleem bleef: de versterker kon slechts een vermogen van 1.3W leveren.

De versterker werd dan volledig gedemonteerd om de schakeling te kunnen tekenen (er zat absoluut niets van documentatie bij de versterker). De versterker gebruikt een gedrukte schakeling, keurig gemaakt en men ziet (waarschijnlijk nagemaakte) WIMA koppelcondensatoren.



Als men de schakeling uittekent, dan ziet men pas hoe groot de schade is en waarom de versterker geen 8W per kanaal kan leveren.

De schakeling is ontworpen geweest door iemand die totaal niets afweet van electronica. Ach, hadden ze maar de schakeling van de bekende Mullard 5.10 versterker overgenomen (5 buizen, 10 watt). Maar neen, zelf copiëren kunnen de chinesen al niet meer.

We hebben eerst twee parallel geschakelde triodes. Dit is voor niets nodig, een triode levert voldoende vermogen en moet niet parallel geschakeld worden met een tweede triode. De tweede triode had de fasedraaier moeten zijn. Dan hebben we de twee pentodes, die hier ook parallel geschakeld worden. Dus duidelijk geen push pull versterker, maar een (mislukte) single ended versterker.

De instellingen van de eindtrap lijken niet in orde, maar zelfs door één buis te verwijderen (en de gloeidraadaansluitingen te kortsluiten met een 10Ω-weerstand) wordt het niet beter.

Naar alle waarschijnlijkheid is de uitgangsimpedantie van de transformator niet aangepast aan de gebruikte buizen of is de transfo niet geschikt voor single ended montage (of beide). Bij een single ended montage loopt er permanent een ruststroom door de primaire wikkeling en de transfo moet daarop berekend zijn.

De cathodeweerstand van de eindtrappen is waarschijnlijk ook niet correct want we hebben overwegend pare harmonischen van zodra de versterker overstuurd wordt. Bij 3W uitgangsvermogen wordt de vervormingsmeter volledig overstuurd met even en oneven harmonischen.

Maar het leuke is nog de commentaren te lezen op de site van de verkoper (die blijkbaar ook paraplus, sjaals en plastieken regenjassen (altijd twee maten te klein) verkoopt). De fabriek heeft blijkbaar ook 5 werknemers die bij alle producten dezelfde commentaren schrijven. Zo'n site, dat kan maar rommel verkopen, dat moet nu wel duidelijk zijn.

Publicités - Reklame

-