De Compact Cassette

Na de dradrecorder kwam de audio cassette (compact cassette). Een ontwikkeling die in Hasselt gebeurde in de toenmalige Philips fabrieken (wat blijft er eigenlijk nog van Philips over???). De eerste cassetterecorder werd op de markt gebracht in 1963 en het werd een wereldsucces.

Bij de lancering was de kwaliteit niet bijzonder goed, met een bandbreedte die niet verder ging dan 6kHz (een beetje beter dan een radioprogramma op de middengolf). Het toestel werd vooral gebruikt als dictafoon en werd standaard verkocht met een microfoon. Later werd de cassetterecorder wel au sérieux genomen en verbeterde gaandeweg de kwaliteit zowel van de toestellen als van de bandjes.

De Compact Cassette was meer dan een zuiver technologisch produkt: het lag aan de basis van talrijke culturele en sociale omwentelingen: de preken van Ayatollah Khomeini werden op cassettes verdeeld en leiden uiteindelijk tot de afzetting van de Shah van Iran. Veel muziekgroepen maakten demos op cassettes. In talrijke landen werd muziek op Compact Cassette verdeeld, een formaat dat veel handiger en minder gevoelig was dan een LP.

De ITT Schaub Lorenz SL55 automatic was een toestel van de tweede generatie. Het was geen dictafoon of speelgoed meer, maar een recorder met bruikbare eigenschappen. ITT was toen een topmerk.

De voorversterker gebruikt drie transistoren (het signaal van de magnetische kop komt overeen met het signaal van een microfoon). De eindvertserker bestaat eveneens uit drie transistoren met een quasi-complementaire push-pull uitgangstrap.

De motorsnelheid wordt electronisch geregeld (drie transistoren). Het toestel heeft ook een automatische volumeregeling (AVR) bestaande uit twee transistoren en een wisoscillator (één transistor). De wisoscillator zorgt ook voor de bias van de opnamekop.

Bij weergave (groene sporen) wordt het kopsignaal lineair versterkt. Let op de condensator van 15nF parallel over de weergavekop. Deze condensator vormt een afgestemde kring samen met de weergavekop en verbetert zo de hoge tonen zonder extra ruis te veroorzaken (een zeer doelteffend systeem). Het is mogelijk een koptelefoon of een externe luidspreker aan te sluiten. Het weergavesignaal wordt ook naar de DIN stekker gestuurd.

Bij opname (rode sporen) wordt het signaal van de DIN stekker versterkt. Het signaal op hoog vermogen (bijvoorbeeld van een radio of een platenspeler) wordt verzwakt tot microfoonniveau en dan opnieuw versterkt. Het signaal wordt gecorrigeerd (optrekken van de hoge tonen) en naar de opnamekop gestuurd (combikop opname/weergave).

De AVR (rode sporen) kan uitgeschakeld worden. De tijdsconstante is korter als men via de microfoon opneemt. De AVR beperkt het volwaardig "automatic" zijn...

De oscillator (gele sporen voor het signaal en paarse sporen voor de voeding) stuurt de wiskop. Een deel van het signaal wordt eveneens naar de opnamekop gestuurd (bias of voormagnetisatie) om betere opnames mogelijk te maken (wegwerken van de hysteresis van de magneetband). Het is dankzij het toevallig ontdekken van de voormagnetisatie dat de bandopnemer een aanvaardbare geluidkwaliteit bereikte.

De voormagnetisatie werd toevallig ontdekt toen een versterkerbuis hoogfrekwent bleek te oscilleren, en de gemaakte opname was heelwat beter van kwaliteit dan een opname zonder oscillatie.

De opname kon bediend worden met de microfoon zelf. Het toestel had talrijke snufjes zoals de uitschakelbare AVR, een echte wiskop, een VU-meter, een bewijs dat het een toestel uit de betere klasse betrof. De bandbreedte ging tot 8kHz, het beste dat bereikbaar was met de compact cassettes van toen. De gebruikte transistoren waren echter japanse types: waarschijnlijk werd het toestel in Japan gemaakt.

Talrijke cassetterecorders zijn later op de markt gekomen, maar de kwaliteit was soms bedenkelijk. Er was bijvoorbeeld geen wisoscillator meer met wiskop, maar gewoon een stukje magneet dat tegen de band werd gehouden bij de opname. Zo'n systeem verslechtert de ruisafstand van de gemaakte opnames. Er is ook geen manuele regeling van het volume van de opname meer (en dus ook geen VU-meter meer), maar een automatisch systeem met een veel te korte tijdsconstante.

De toestellen links vormen de nieuwe generatie: mooie kleuren, maar minder funkties. De toonregeling en AVR met VU-meter zijn verdwenen om plaats te maken voor een orange drukknop om de batterijen te controleren. Licht de knop op, dan zijn de batterijen nog goed. Veel minder nauwkeurig dan een VU-meter...

De symbolen die men in apps op smartphones ziet (vierkant voor stop, groene driehoek naar rechts voor weergave, rode cirkel voor opname,...) zijn afkomstig van deze eerste cassetterecorders.

En uiteindelijk heeft men ook hifi toestellen gemaakt. De meest gerenomeerde merk was Nakamichi. Technische verbeteringen werden toegepast: Dolby B en C, HX Pro (Headroom Extension), autoreverse,... De cassette hield redelijk goed stand tegenover de CD (veel duurder, minder betrouwbaar, schokgevoelig, minder handig), maar moest de onderspit delven ten opzichte van de MP-3 spelers.

Publicités - Reklame