Drukpers (degelpers) Een kopergravure

Houtsnede en gravure zijn twee verschillende uitingen van eenzelfde procédé. Gravures worden met een burijn gestoken in de kopse kant van een harde houtblok (loodrecht op de vezels). Kopshout is harder, maar de figuren zijn kleiner (men kan desnoods een aantal figuren samenbrengen).

Houtsnede wordt meestal in langshout uitgevoerd waarbij de figuren grover zijn dan bij een gravure.

De afdruk gebeurt in hoogdruk. Men gebruikt ook de benaming blokdruk om aan te geven dat de te drukken pagina als één blok gegraveerd wordt (vergelijk met letterzetten).

Het is niet Gutenberg die het letterzetten uitgevonden heeft in 1450, maar hij heeft wel verschillende technieken samen gebracht en verbeterd. Hij heeft een drukpers ontworpen zodat een gelijkmatigere en snellere afdruk mogelijk werd. Gutenberg gebruikte ook voor het eerst loden tekens die op een lage temperatuur gesmolten konden worden. De samenstelling van het lood is nog steeds dezelfde: naast lood gebruikt men een kleine hoeveelheid antimoon om het lood harder te maken en een kleine hoeveelheid tin zodat antimoon in het lood kan oplossen. Gutenberg zal ook de samenstelling van de inkt verbeteren. De inkt wordt minder vloeibaar zodat die beter hecht aan de drukvormen.

Het letterzetten gebeurt sneller dan met andere procédés uit dezelfde periode, maar het blijft een traag en manueel procédé met een grote kans op fouten. De letters die in een drukvorm gebruikt worden zitten vast en kunnen niet in een andere drukvorm gebruikt worden: men moet ofwel extra letters gieten ofwel de letters uit de vorige drukvorm opnieuw gebruiken.

De degelpers bestaat uit twee vlakke vormen: een vaste vorm die de te drukken vorm bevat en een beweegbare deel waarop het papier gelegd wordt. De machine wordt aangedreven met de voet (trapdegel) en een vliegwiel zorgt voor een gelijkmatige werking. Uiteindelijk zorgt een motor voor de aandrijving van de pers. Ook het in- en uitleggen van het papier wordt geautomatiseerd: degelautomaat.

Er zijn nog een paar degelpersen in gebruik voor klein artisanaal drukwerk, maar commercieële drukkerijen gebruiken dergelijke persen niet meer. Het aantal afdrukken per uur is te beperkt. Voor grotere oplages gebruikt men rotatiepersen.

Men kan fijnere tekeningen bekomen met een gravure. Fotorealistische afdrukken konden zelfs gerealiseerd worden door ervaren ambachtslieden. Dergelijke afdrukken werden soms gebruikt als illustratie in boeken.